RoHS Uyumluluğu

[salim ALTIN]

merhaba.
Elektronikte RoHS uyumluluğu nedir ve neler getirmektedir konuyu bilenler biraz açsa arkadaşlar. Mesleği elektronik olan kişi gelecekte bu meslekten para da kazanmayı düşünüyor ise bu konu bilinmesi gereken bir konu.
Adamlar plastikte kullanılan renk verici malzemelere kadar giriyor. Yani yanlızca lehimin kurşunu ile kalmıyor gibi...

[OG]

Hocam BURADA birşeyler var.

[salim ALTIN]

Merhaba.
Teşekkürler @OG çok güzel bir döküman. Elektroniği meslek olarak seçen herkez sonunda bu meslekten para kazanmayı isteyecektir. İşte  o aşamada bu bilgilere fazlasıyla ihtiyaç duyulacak.  En azından bizim sağlığımız açısından.


Sağlığa zararlı maddeler nelerdir?

RoHS kuralları birçok kişi tarafından "kurşunsuz üretim" gibi algılansa da aslında sağlığa zararlı maddeler sadece kurşundan ibaret değildir. RoHS kapsamında kullanımı yasaklanan 6 madde ve müsaade edilen maksimum miktarlar şunlardır:



-Cd Cadmium %0.01 ppm
-Hg Mercury (cıva) %0.1 ppm
-Cr (VI) Hexavalent Chromium %0.1 ppm
-PBB Polybrominated Biphenyl %0.1 ppm
-PBDE Polybrominated Diphenyl Ether %0.1 ppm
-Pb Lead (kurşun) %0.1 ppm


ppm = parts per million (ağırlık cinsinden)

Sağlığa zararlı maddelerin kullanım yerleri şunlardır:

Kurşun  Lehim, aktif ve pasif elektronik malzeme, terminasyon uçları, baskılı devre kaplamaları, cam, akü ve piller.
 
Cadmium Elektoliz kaplamalar, plastik malzeme, sensörler, NiCd piller, kıvılcım çıkaran kontaklar.
 
Cıva Piller, anahtarlar, sensörler, röleler, floresan lamblalar, vs.
 
Hexavalent Chromium Krom, kaplamalar
 
PBB-PBDE Alev almayı önleyici malzeme


RoHS standardına uymamanın cezası nedir?

Bu konuda her Avrupa Birliği ülkesi kendisine göre kanun ve kurallar koymaktadır. İngiltere Ticaret ve İçişleri Departmanı tarafından önerilen cezalar şu şekildedir:

RoHS uyumlu olmayan ürünle ilgili olarak:
Ürünün pazarda yasaklanması.

RoHS ihlalinden sorumlu olan kişilerle ilgili olarak:
3ay ila 2 yıl arası hapis ve en az 5,000 Sterlin para cezası.






WEEE Waste Electrical & Electronic Equipment
(Atık Elektriksel ve Elektronik Cihazlar)
WEEE kuralları elektrik ve elektronik cihazların geri dönüşüm ve geri kazanım (tamir ve/veya upgrade gibi yöntemlerle) oranını arttırmak ve üreticileri bu yönde daha bilinçli kılmak için düşünülmüştür. Bu kapsamda firmalar; tasarımlarını ve üretimlerini modüler, tamir edilebilir, yükseltilebilir özelliklerde yapmaya teşvik edilmektedirler. Özellikle bilgisayar sektöründe daha yüksek kapasiteli birimlerin ve daha hızlı işlemcilerin çıkmasıyla ürünler ekonomik ömrünü tüketmeden çöpe atılmaktadır. Dünya üzerinde her yıl çöpe atılan elektronik ürün miktarı 6 milyon ton civarındadır. Bu hem tabiatı kirletmekte, hem de dünyanın fakir bölgelerinde bilgisayar imkanına sahip olmayan nüfusa sağlanabilecek katkıları ortadan kaldırmaktadır. Ayrıca, bir hammaddenin atıklardan geri kazanılması maden yataklarını işletmekten veya yeni maden yatakları aramaktan daha ekonomik olmaktadır. Birleşmiş Milletler tarafından yaptırılan bir araştırmaya göre bir bilgisayarın üretimi için ağırlığı kadar kimyasal madde (birçoğu zehirli), ağırlığının 10 katı kadar fosil tabanlı yakıt (ki bu da global ısınmayı arttırmaktadır) ve 1.5 ton kadar da su kullanılmaktadır. Bu yüzden, dünya üzerinde geri dönüşüm ve geri kazanım giderek daha fazla arzu edilir hale gelmiştir. Geri dönüşüm ve geri kazanım düşüncesinden etkilenen ürünler RoHS benzeri olmakla birlikte biraz daha detaylı olup şunlardan oluşmaktadır:

Ev elektroniği (küçük cihazlar)

Ev elektroniği (büyük cihazlar)
IT ve haberleşme cihazları
Tüketici ürünleri
Aydınlanma ürünleri
Elektrik ve elektronik aletler (sabit ve büyük endüstriyel cihazlar hariç)
Oyuncaklar, eğlence ve spor için üretilen ürünler
Tıbbi cihazlar (implant ürünleri ve enfeksiyon taşıyanlar hariç)
Ölçüm ve kontrol cihazları
Otomatik atık cihazları
WEEE kapsamındaki cihazların geri dönüşümü için bu cihazların; toplanması, hammaddelerinin ayrıştırılması veya tamir edilerek geri kazanılması hedeflenmiştir. Bu işlemleri organize etmek ve gerekli finansmanı sağlamak sorumluluğu üreticilere yüklenmiştir. Üreticiler bunu tek başlarına veya birleşerek toplu halde yapma serbestisine sahiptir. Paralelde yürütülen RoHS standartları sayesinde çalışanların fazla miktarda zararlı maddelere maruz kalmaması sağlanarak geri dönüşüm esnasında çok özel önlemlere gerek olmayacağı ve ayrıştırma masraflarının da azalacağı düşünülmektedir. Bu işlemlerden dolayı ürün maliyetlerinde %1-2 arasında bir artış olabileceği hesaplanmıştır.

WEEE tarafından hem toplama hem de geri dönüşüm miktarları için hedefler koymaktadır. Bu konuda her ülke kendi hedefini belirlemektedir. WEEE standartları üreticilerin sorumlulukları açısından 13 Ağustos 2005 tarihinde başlamış olup atık toplama ve ayrıştırma hedefleri için son tarih 1 Aralık 2006 olarak belirlenmiştir. İngiltere'nin belirlediği hedef, bu tarihte ev başına 4 kg WEEE ürünü toplamak şeklindedir (iş çevreleri için hedef henüz belirlenmemiştir). İrlanda ise 2 senelik uzatma hakkını kullanarak bu tarihi 1 Aralık 2008 olarak belirlemiştir (İrlanda ve Yunanistan için gerek altyapı eksikliği, gerekse elektronik cihaz kullanımının daha az seviyede olması nedeniyle atık toplama hedefleri için 2 senelik ek süre hakkı tanınmıştır). İrlanda'da WEEE ihlalleri için öngörülen en fazla ceza €15,000,000 ve/veya 10 yıl hapis olarak belirlenmiştir.

Birçok firma gerek WEEE nedeniyle, gerekse RoHS nedeniyle üretimini yeniden tasarlamak durumunda kalabilecektir. Bu nedenle, bazı modeller veya ürünler piyasadan kalkarken bazı yeni modeller veya ürünler de piyasaya çıkabilecektir.


WEEE kurallarının işletilmesi genel olarak şöyledir:

Üye ülkeler kendi ülkelerindeki WEEE kapsamına giren üreticileri bildirecek ve kayıt altına alınmasını sağlayacaktır.

Perakende satıcılar sattıkları ürüne karşılık tüketicinin iade etmek istediği WEEE uyumlu elektronik eşya varsa bunu kabul etmek mecburiyetindedir (eskisini getirene indirimli yeni mal veren kampanyalar gibi). Kampanya yoksa eski ürün sıfır ücretten de iade edilebilecektir. Yeni ürün alımını gerçekleştiren müşteriye eski malı iade etmesi için 15 gün süre tanınacaktır.

Buzdolabı, çamaşır makinesi, fırın gibi büyük ve ağır elektrikli eşyaları eve teslim eden satıcı eski eşyayı da derhal teslim almakla yükümlüdür (eğer eski eşya kullanıldığı yerden/tesisattan sökülmüş, temizlenmiş ve teslim edilmeye hazırsa). Eğer eski eşya o anda teslim alınmaya hazır değilse, tüketici eski eşyayı 30 gün içinde iade edebilecektir.

WEEE ürünlerini teslim alabilmesi için satıcıların bir form doldurarak (€20) gibi cüzi bir ücret ödeyerek) yerel makamlara kaydolması gerekmektedir. Ancak bu şekilde kaydı olan satıcılar eski WEEE ürünlerini yerel makamların göstereceği toplama merkezlerine dökebileceklerdir.

Satıcılar WEEE ürünlerini yerel toplama merkezlerine dökerken ayrıca bir ücret ödemeyecektir.

WEEE işaretli ürünlerin tüketici tarafından çöpe atılması engellenmiştir. Tüketici bu tür ürünleri kayıtlı satıcılar üzerinden toplama merkezlerine gönderebilecek, bunun için de herhangi bir masraf yapmayacaktır. WEEE ürünlerinin tüketiciler veya yetkili olmayan satıcılar tarafından çöpe atılmasını engellemek için ürünlerin üzerinde buna ilişkin bir etiket  bulunacaktır.

[z]

Elektronik cihaz imalatı gün geçtikçe katı kurallarla daha da zorlaşıyor.

Elinize iki adet çip verilse, bunlardan birisi kurşunlu diğeri kurşunsuz olsa, hangisi kurşunlu hangisi kurşunsuz nasıl anlayacağız?

[Göktuğ]

Kursunsuzlarda "pb free" ibaresi gordugumu hatırlıyorum.

[z]

Uzun süredir distributorların stoklarını kontrol ediyorum. Klasik çiplerin stokta olmadığı telefonla aranması gerektiği notu,  pbf tiplerinin ise stoklarda mevcut olduğu dikkatimi çekiyor.

Bu durumda yakında pbf haricinde çip bulamayacağız gibi görünüyor.
Genelleme yapacak olursak yeni serinin kurşunlu seriye göre fiyat farkı varmı?

Ayrıca havyayla kurşunsuz lehim kullananlar varsa tecrübelerini merak ediyorum.

[OG]

Ayrıca havyayla kurşunsuz lehim kullananlar varsa tecrübelerini merak ediyorum

Bir arkadaş ısıyı normal lehime göre daha fazla yükseltmeden olmuyor demişti. Ben denemedim. Hala kurşun teneffüs ediyoruz. Potalarda da sıkıntı oluyormuş.

[SYavuz]

Hiçbir fiyat farkı yok...Bu ne elektronik malzemede nede PCB kart imalatında ekstra maliyet getirmiyor...Dolayısı ile bu ürün RoHS'lu onun için fiyat farkı var diyen malzemeci olursa inanmayın...Ayrıca RoHs uyumsuz malzemelerin fiyatları pazarlık ederseniz RoHs'lu ürünlerin yarı fiyatına geliyor...artık RoHs uyumsuz malzeme kullanılmıyor.