Transistörlü Anahtarlama Devre çözümü

[fractal]

arkadaşlar en sık kullanılan pnp ve npn trasnsistörlü anahtarlama devresi  için led den geçen akımı nasıl buluruz.ib,ic nedir?vce gerilimleri nedir?

http://img137.imageshack.us/img137/9821/transistranahtar.jpg

[fractal]

acaba bunu bir bilenmi yok*
bunu anlatmaya üşeniyormu herkes?
herkes biliyor benmi bilmiyorum.?
transistörlerim neden yanıyor.?

[wsxwsx]

Bu gibi devrelerde transsitörü tam sürmek gerekir. yeterli beyz akımı yoksa transsitör ısınır yanar. bu devrelerin  hepsini açıklamak uzun sürer.

ilk devre için konuşacak olursak
1- transistör istenen akımın en az 1.2 katına danayabilmeli
2- beyz akımı en az istenen kollektör akımı / akım kazancı (hfe) kadar olmalı

1. devrede IB 2mA ciVARIDIR. Bunun kollektör akımı en fazla Ib x hfe kadarolacaktır. ama anahtarlama amacıyla bu şekilde kullanılmaz bol akım verilir. kritik noktada kullanılmaz. ama bu 2mA akım basit bir ledi sürmek için yeterlidir. bc337 takarsan kollektöre bağlı led gayet güzel yanar. ve transsistörün bozulmaz. bu esnada IC kollektör akımı en fazla 12mA dir . Modern bir ledi rahat sürer.

Aslında bu şekillerdeki devreler ile hiç transistörün yanmaz.  muhtemelen devreyi yanlış yapmışsın. ya da ters bağlamışsın. elindeki transitörün uçlarını yanlış biliyor olabilirsin.

[fractal]

hocam açıklamalar için sağolsaın.bu şemları bile nette cok zor buldum.neden bu tür basit devreleri açıklayıcı ve herkesin öğreneceği kullanabileceği şekilde coğaltıp koymuyorlar nete.

bakın bu linkte ne kadar güzel açıklıyorlar..

http://www.wisc-online.com/objects/index_tj.asp?objID=SSE1302


bende bu devreleri bu  şekilde analiz edip kavramak istiyorum.yoksa ezbere birşeyler yapmak istemiyorum.akımlar nerden geçer transistör nasıl kutuplanır.npn ve pnp de yönler ne olur...gibi..

[Erhan YILMAZ]

Bahsettiğin devreler transistörün temel anahtarlama devreleri beyz akımını bulup transistörün betası ile çarparsan kollektörü akımını bulursun beyz akımı ise (Vbeyz-0.7v)/rbeyz beta değeride kataloglarda yazar örneğin betası 100 olan bir npn transistör ile 20malık röle sürmek için 20ma/100 formülünden 200ua beyz akımı sağlamak gerek

[OG]

Bu konuları temel elektronik ders kitaplarında kolaylıkla bulabilirsin, gizli birşey değil.

Net ortamında olmayışına sebep birçok şema ve birçok formulu web sayfası haline getirmek zor geldiğindendir.

[fractal]

açıklamalar için çok teşekkürler.bu devreleri isis te kurdum ama akım ölçmü yapamadım.zaten isiste gerçeğe göre değilde isisin çalışacağı bicime göre devreyi oluşturmak gerekiyor..

[tyildizak]

Komponentlerin çalışmalarıyla ilgili şu çizimler de faydalı olabilir:


NPN transistör:



PNP transistör:



Op-Amp:

[wsxwsx]

Çizimler çok güzelmiş. Eline sağlık

[fractal]

gerçekten cizimler süper.böyle daha somut oluyor.

[tyildizak]

Şu kitaptan alıntı :



Online okumak için:

link

[fractal]

sayın hocalarım devremi nerdeyse yaptım şu noktada takılı kaldım.işlemcimin çıkışılojik 0 olduğunda 2v dc çıkış işlemcimin çıkışı 5 v dc olduğunda 0 v dc çkış elde etmem lazım.şimdi bunun için pnp transistör gerekiyor ozaman.elimde bd138 lerden var.ne yaptıysam olmadı.transistörün her ucunda sürekli 24 vdc var.osiloskop ile bakıyorum transistörün base ucuna 0-5-0-5... şeklinde sinyal geliyor ama transistör çıkışında istediğim değer yok.base direncim 10k ile denedim.4 k ile denedim olmadı.neden?olmuyor?

[aslan_korhan]

PNP'ye gerek yok.
Bu şekilde yaparsan girişin 5V olduğunda çıkışın 0V olur.
Girişin 0V olduğunda ise yaklaşık 2V olur. Bu voltaj 10K direnç ve besleme voltajına bağlı...

[z]

Fractal kusura bakma ama ABC yi bilmeden kitap yazmaya kalkiyorsun.

Anladigim kadariyla pnp transistorun emetorune 24v veriyorsun ve transistoru base direnci uzerinden saseye gore 5v sinyal ile harekete gecirmeye calisiyorsun.

Bunu basitce yapamazsin. Neden basit olmayacagini asagidaki aciklamadan sonra bulacaksin.

Simdi NPN transistorle ortak emetorlu bir anahtarlama devresi tasarlayalim.

Transistoru anahtarlama hizinin kritik olmadigi on-off uygulamasinda kullanirken ilk once gerekli olan kollektor akimini belirle.

Mesela bir ledi yakip sondureceksek kollektor akimimiz 20mA alinir.

Simdi bu akimi sinirlayacak direnci yani kollektor direncini belirleriz.

Transistorde gerilim dusumu olmagini ve led uclarinda 2v kaldigini varsayarsak besleme gerilimimizde 12v ise , 20mA akim icin

R direnci (12-2)/20 den 0.5K bulunur. Buna yakin deger olarak 470 Ohm aliriz.

Simdi beyz direncinin hesabina gecelim.

Beyz akimi Ic/hfe den bulunur.  Hfe icin 100 gibi sabit bir rakam almak cogu zaman yeterlidir.

Ic=20mA olduguna gore bunu 100 e bolersen 0.2mA buluruz.

Bunun anlami sudur. hfe si 100 den kucuk olmayan bir transistorun beyzinden 0.2ma den daha az akim akitmadigin surece, kollektor devresinde akimi 20mA altina dusmeye zorlayan  direnc yok ise kollektor akimi 20mA in altina inemez.

O halde beyz emetor gerilim dusumunu 0.7v alirsak, giris sinyali olarak da 5v alirsak beyz akiminin 0.2mA olmasi icin akim sinirlama direnci

(5-0.7)/0.2 den 21.5K buluruz.

Ama biz bu degeri kullanmayacagiz. Sen base direncini bu degerde de kullansan daha da kucuk degerde direnc de kullansan base akimi artsa bile kollektor akimi kollektore bagli olan 470 ohmun belirledigi yaklasik 20ma den daha buyuk olamaz.

O halde beyz direnci icin 21.5K dan biraz daha kucuk bir deger secebiliriz.
(Cogunlukla bu durumda 10K yada 4K7 secilir)

Gordugun gibi son derece basit ve kritik deger istemeyen bir yapi ile karsi karsiyasin.

Simdi senin pnp ornegine geri donersek.

Pnp de emetor +V degerinde ise, CPU cikislari da 5V seviyesinde ise

ne olur ona bakalim.

Besleme gerilimimiz +12v olsun. Bu durumda pnp tr nin beyzinde 12-0.7V olur.

Beyze bagli akim sinirlama direncinde dusen gerilim CPU pinin 0 ve 5V olmasi halinde

pin=0 iken   VRb=12-0.7=11.3v
pin=5v iken VRb=12-07-5=6.3v olacaktir.

Gordugun gibi pin ister 0 ister 5v olsun transistorun beyzine seri bagli Rb direncinden Vrb/Rb degerinde akim akacaktir.

Vrb hic bir zaman 0 olmayacagi icin pnp transistoru 5V dan daha buyuk besleme gerilimi ile calistiriyorsan asla akimi 0 yapamazsin.

Bunun icin illaki araya ya zener diyodlu gerilim kirpici yada ilave bir transistorlu devre kurman gerekir.

Eger 0 girise karsilik 2v cikis, 5 v girise karsilik 0 v cikis istiyorsan;

NPN ile emetor cikisli bir devre kur. (Hesabi yukarida yapmistik)

Hatirlarsak Rc=470 ohm
Rb=10K

Ledi kullanma.

Simdi kollektor ile sase arasina oyle bir direnc baglayalimki cikis voltajimiz 12v yerine 2V olsun.

Besleme voltajimiz 12v ise

12-2/470 den kollektor akimimiz 21mA bulunur.
2/21 den 94 ohm buluruz.

Yani transistorun kollektorunden 12v hattina 470 Ohm, Transistorun kollektorunden sase (emetor) arasina 100 Ohm, Base den islemci cikisina 10K baglarsan;

lojik 0 a karsilik kollektorde yaklasik 2v, lojik 1 e karsilik kollektorde 0v elde edersin.

Gordugun gibi son derece basit islemleri aciklamak icin uzun bir yazi yazmak gerekti. Bu nedenle bu tip sorulara cevap yazmak zulum oluyor.

Boylesine temel konulardaki sorularini formda sormak yerine biraz kitap karistirman daha mantikli olur.

[Maxim]

(Resim gizlendi görmek için tıklayın.)

PNP'ye gerek yok.
Bu şekilde yaparsan girişin 5V olduğunda çıkışın 0V olur.
Girişin 0V olduğunda ise yaklaşık 2V olur. Bu voltaj 10K direnç ve besleme voltajına bağlı...

aslan hocam, linki update etmeniz mümkün olabilirmi ?
https://www.picproje.org/index.php/topic,16328&highlight=practical+electronics+inventors