Motor Direnci ve Çekilen Akım Hakkında Sorular

[Tagli]

Elimdeki 6 uçlu step motorun bobin direncini bir ölçeyim dedim ama sonuç kafamı karıştırdı. Kenardaki iki uç ile orta uç arasındaki dirençler 1.9'ar ohm iken, iki kenar uç arasındaki direnç 3.4 ohm çıkıyor. Bu değerlerin birbirinin iki katı olması gerekmez mi? Yani toplam 3.8 ohm, veya söz konusu iki parça 1.7 ohm olması gerekmez mi? Acaba ölçü aletim mi yanlış ölçüyor?

Chopper olmadığı durumda akımın doğrudan bu direnç ile bağlantılı olduğunu söyleyebilir miyiz? Yapmış olduğum L6203 + L297'li devreye bu motoru bağladığımda ve 18 volt ile beslediğimde hareketsiz motor 1 A akım çekiyordu. Olayın chopper ile ilgisi yok çünkü ayar için kullandığım trimpotla oynamama rağmen bu değer artmadı (uç noktalardan birinde azaldı tabi). Normalde 18 / 3.4 = 5.3 A akım çekmesi gerekmez mi?

Yukarıda bahsettiğim denemeyi yapalı oldu baya. Veriler aklımda yanlış kalmış olabilir, yakın zamanda tekrarlayacağım.

Ekleme: Şimdi aklıma geldi de, akım ölçmek için kullanılan 0.5 ohm'luk dirençleri de hesaba katmak gerekiyor. Ama hesap yine de tutmadı. Acaba durum L6203'ün içindeki dirençten mi kaynaklanıyor?

[OG]

18 / 3.4 = 5.3 A

Kaynağın bu akımı veremiyor olabilir/mi.

[Tagli]

120 W'lık bir transformatörün 18 V çıkışını kullanıyorum (aslında şimdi dikkat ettim de aldığım DC gerilim 18 V'tan da fazla oluyor) ve 10 A'lik köprü diyot + 10000 uF kapasitör ile doğrultuyorum.

Bu arada, şu tek parçalı tellerin taşıyabileceği akım ne kadar? Çünkü bağlantılarda bunları kullanıyorum. Belki sebep bu olabilir. Gerçi dikkat çekici bir ısınma farketmedim. Ayrıca akımı standart timsahlar ile çekiyorum. Kabloları biraz dandik gözüküyor. Durumun sebebi bunlar olabilir mi?

[Tagli]

Denemeleri tekrarladım. Sonuçlar şöyle:

Öncelikle 12 V 1.3 AH akü kullandım. 0.5 ohm'luk dirençler üzerinde motor dururken 1 V ölçülüyor. Yani 2 A geçiyor. İlginçtir ki iki sargı da etkinken aküden çekilen toplam akım 3.4 A oluyor, ama 2 dirençten de 1 V okumaya devam ediyorum. Bunun sebebi ne olabilir?

Daha sonra yukarıdaki iletide bahsettiğim transformatörü kullandım. Dirençlerden 1.4 V ölçtüm. Ancak iki sargı da etkinken ve motor dururken doğrultucu çıkışındaki voltaja baktığımda 15 V gördüm. Tek sargı etkinken bu 17 V oluyor. Motor hızlandıkça bu değer artıyor ve harcanan akım düşüyor. Gerçi bu beklenen bir durum, çünkü gerilim düşük olduğundan hız arttıkça sargılar üzerindeki akım yükselecek zaman bulamıyor. Ama durma halinde 15 V olması normal değil bence. Ben 20 V civarında birşey bekliyordum. Bunun sebebi ne olabilir?

Timsah kabloları biraz ılık ama sıcak olduklarını söylemek yanlış olur. 5 W'lık dirençler ve L6203'ler doğal olarak ısınıyor (özellikle de soğutma paneli olmayan dirençler ateş gibi oluyor).

[ferdem]

Küçük dirençler, büyük akımlar... potansiyel ölçüm hataları demek. Timsah kabloların dirençlerine baktınız mı? Çalıştığınız devre içindeki dirençlerle karşılaştırılabilir ölçüde olursa timsah dirençlerini ihmal etmek büyük hatalara sebep oluyor. Devre çalışırken sadece motor üzerinde değil kullandığınız kablo, timsah kablo vs üzerinde düşen gerilimleri de kontrol edin.

Öncelikle 12 V 1.3 AH akü kullandım. 0.5 ohm'luk dirençler üzerinde motor dururken 1 V ölçülüyor. Yani 2 A geçiyor. İlginçtir ki iki sargı da etkinken aküden çekilen toplam akım 3.4 A oluyor, ama 2 dirençten de 1 V okumaya devam ediyorum. Bunun sebebi ne olabilir?

O dirençler üzerinden yapılan ölçüme güvenilmez demek ki. Sıradan ölçüm aletlerinin 0.5 ohm u düzgün okuması da zordur.

Ama durma halinde 15 V olması normal değil bence. Ben 20 V civarında birşey bekliyordum. Bunun sebebi ne olabilir?

Neden 20V beklediğinizi yazdıklarınızdan çıkaramadım, kaynak 20V mu? Kaynağı kontrol edin, eğer kaynak 20V ise ve yükte 15V a düşüyorsa, 5V luk düşüm tahmin etmediğimiz timsah kablo vs bağlantı elemanları üzerindedir.

İyi çalışmalar.

[Tagli]

Haklısın, aradaki kablo, timsah vs dirençlerini hesaba katmamıştım. Timsahları 0.5 - 0.7 ohm gibi ölçtüm. Bu durumda akım ölçümleri olması gerekene yakın gibi. Ama daha önceki denememde neden o kadar farklı çıktı ona bir anlam veremiyorum.

Daha önceki iletilerimde de bahsettiğim üzere transformatörün 18 V çıkışını kullanıyorum ve bunu doğrultunca 22 V civarında bir değer görmeyi bekliyordum. Zaten motor hızlanınca çektiği akım azalıyor ve o zaman bu değeri görüyorum. Gerçi senin de dediğin gibi, sadece toplamda 1.2 ohm civarında kabul edebileceğimiz timsah dirençlerini düşünsek bile sargı başına 2.8 A çekildiğinde (dirençlerde 1.4 V ölçtüğüme göre akım değeri bu olmalı) 6.7 voltluk bir gerilim düşüşü beklenebilir.

Şu durumda, sorularıma büyük oranda cevap aldığım söylenebilir. Teşekkürler.

O dirençler üzerinden yapılan ölçüme güvenilmez demek ki. Sıradan ölçüm aletlerinin 0.5 ohm u düzgün okuması da zordur.

Bunun sebebi nedir? Ölçü aletinin 1 - 2 volt arası bir değeri kolaylıkla ölçebiliyor olması gerekmez mi? Acaba dirençlerin ısınması ölçümleri çok etkiler mi? Gerçi 5 W'lık bir direnç bu durum göz önünde bulundurularak tasarlanmış olmalı. Ben bu dirençler üzerinden okuduğum gerilim değerine güvenebileceğim düşüncesindeyim. Zaten bu değer güvenilmez olsaydı chopper kullanmanın bir anlamı kalmazdı.

Ekleme: Timsahlar konusunda yanılmışım. Elimi biraz üzerlerinde bekletince çok ısındıklarını farkettim. Ama üzerlerindeki voltajı multimetrenin alternatif akım ayarını kullanarak 0.5 V ölçtüm. Akımı ayrı olarak ölçtüğümde ise 6.33 A değerini gördüm, ki bunun iki sargı etkin iken olduğunu sanıyorum. Yine de hesaplar tutmuyor gibi, kafam karıştı....

Sanırım işin içinde daha fazla ayrıntı var veya ben birşeyleri tamamen yanlış yapıyorum. 

[ferdem]

Ölçü aletleri 1 - 2 volt arası bir değeri kolaylıkla ölçebilir, bunda hemfikirim. Bir ampermetrenin hata yapması için bağlı olduğu kola paralel bağlı çok düşük dirençli(1-2 ohm) başka bir kol olması gerekir. Sizin devrede böyle bir durum yoksa ampermetrenizin ölçtüğü 3.4 A e güvenirim, 0.5 ohm olduğu zannedilen dirençlerin söylediği 2 A e güvenmem. Bu direnç gerçekten 0.5 ohm u diye bakmak için elimdeki ölçüm aletime(VC86C) de güvenmiyorum çünkü çözünürlüğüne 0.1 ohm denmiş, problar ve iç direnci de düşünürsek 0.5 ohm dediği 0.3 bile olabilir. Demek istediğim buydu. Piyasadan 0.5 ohm alıp kullanmışlığım yok, devrenizle ilgili doğru-yanlış yapabileceğim yorumlarım bunlar. İyi çalışmalar.