Field Oriented Control of 3-Phase AC-Motors

[z]

Vektor kontrolda rotor akisinin posizyonunun bilinmesine gerek var.
Yoksa mile baglanan takonun bence vector kontrolla hic alakasi yok.(?)

Ama tako takilirsa kapali cevrim hiz kontrolu tabiki iyi olur. Bu vektor kontrol icin gerekli değil bence.

Motor icine alandan etkilenen sensor de konabiliyor ama hic sensorsuz olanlari  Kalman filitre den yararlaniyor(?). Kalman konusu da apayri bir konu, umarim o konuda birileri birseyler yazar.

Motor akimlarindan 2 faz akiminin olculmesi yeterli

a,b,c faz isimleri olmak uzere, Ia+Ib+Ic=0 geregi 3.faz akimini olcmeye gerek yok. (Olculse iyi olur)

Evet pratige yonelik pek bilgi yok ancak bu konunun teorisini anladigimizda pratige dokmek hic sorun olmaz.

Analog Devices ve Texas Instruments firmasinin bu konuda pek cok dokumani var.

DC baradan cekilen akim olculerek de sonuca gidilebiliyor. Soyleki, 2 seri anahtarlama elamanindan olusan faz surucusunun DC hattan cektigi akim olculurse, 6 adet anahtarlama sinyaline  bakarak motorun cektigi akim hesaplanabiliyor ve bu teknigin patenti TI tarafindan alinmis. Aksi halde pahali akim sensorleri kullanmak gerekiyor.

Elimdeki kitaplardan  ingilizce olani vector kontroldan bahsediyor ancak bastan asagiya teorik. Diger Turkce kitap motorun hiz kontrolunden ziyade motorun analitik incelenmesini ele almis ve park donusumunu kullanmis.

Vector kontrol bir asenkron motoru hizli sekilde kontrol edebiliyor ama hala servo uygulamalarinda istenen hassasiyette ve atiklikte kullanilacak kadar da basarili değil. Bu nedenle posizyonlama islerinde fircali yada fircasiz DC motor kullanilmaya devam ediliyor.  Arcelik, daha ucuz asenkron motorlar dururken neden o motoru secmis, merak ettim.

[salim ALTIN]

Vektor kontrolda rotor akisinin posizyonunun bilinmesine gerek var.
Yoksa mile baglanan takonun bence vector kontrolla hic alakasi yok.(?)

Ama tako takilirsa kapali cevrim hiz kontrolu tabiki iyi olur. Bu vektor kontrol icin gerekli değil bence.


Motor akimlarindan 2 faz akiminin olculmesi yeterli

a,b,c faz isimleri olmak uzere, Ia+Ib+Ic=0 geregi 3.faz akimini olcmeye

Evet pratige yonelik pek bilgi yok ancak bu konunun teorisini anladigimizda pratige dokmek hic sorun olmaz.


DC baradan cekilen akim olculerek de sonuca gidilebiliyor. Soyleki, 2 seri anahtarlama elamanindan olusan faz surucusunun DC hattan cektigi akim olculurse, 6 adet anahtarlama sinyaline  bakarak motorun cektigi akim hesaplanabiliyor ve bu teknigin patenti TI tarafindan alinmis. Aksi halde pahali akim sensorleri kullanmak gerekiyor.


Vector kontrol bir asenkron motoru hizli sekilde kontrol edebiliyor ama hala servo uygulamalarinda istenen hassasiyette ve atiklikte kullanilacak kadar da basarili değil. Bu nedenle posizyonlama islerinde fircali yada fircasiz DC motor kullanilmaya devam ediliyor.  Arcelik, daha ucuz asenkron motorlar dururken neden o motoru secmis, merak ettim.

Dostum bazı konularda güzel tesbitlerin var ama hemen ardından yanlış yola sapıyorsun  Yukardaki tesbitlerinin çoğuna katılamıyorum ne yazıkki.
sebebine gelince: -Vektor kontrolda rotor akisinin posizyonunun bilinmesine gerek var. Evet doğru amaç bu. ama:
-Yoksa mile baglanan takonun bence vector kontrolla hic alakasi yok.(?) demişsin. Tako değil asenkrona bağlanan resolver veya enkoderdir ve tamamen  ROTOR POZİSYONUnun bilinmesi içindir. AKI bilgisi ise açık çevrim için istenir.
-. Bu vektor kontrol icin gerekli değil bence. demişsin Bunun adı kapalı çevrim vektör kontroldür işte.
-Motor akimlarindan 2 faz akiminin olculmesi yeterli demişsin ama bunu kullanacağın yer neresi. Ben bunu düşündürmek için sormuştum soruyu.  Aslında cevabı veriyorsun ama tek cümlede değil. :!:

ayrıca -hala servo uygulamalarinda istenen hassasiyette ve atiklikte kullanilacak kadar da basarili değil. Bu nedenle posizyonlama islerinde fircali yada fircasiz DC motor kullanilmaya devam ediliyor.  Arcelik, daha ucuz asenkron motorlar dururken neden o motoru secmis, merak ettim demişsin ama yanılıyorsun. 3 fazlı sabit mıknatıslı ac servo motoru V/F invertere bağla orada bile mükemmel sonuçlar alırsın. Yanlız SÜRÜCÜN EN AZ MOTORUN NOMİNAL ÇALIŞMA AKIMININ 5 KATI BUYÜK OLMALIDIR.
Arçelik ise elektrik tasarrufu nedeni ile ve kontrol kolaylığı nedeni ile, yüksek tork özelliği nedeni ile, yapım kolaylığı.........vede patant alabileceği tasarım boşluğu bulabildiği bir alan olduğu için bu sistemi kullanıyor. Bu sistemde motoru surerken akım bilgisine bakarak motorun devir sayısını tesbit edebiliyorlar.

[aster]

ilave bilgi,
arçelik zaten bu motorları kendi üretiyor
www.tee.com.tr
bu arada mevzu iyi gidiyor

[z]

Dedim ya konu hakkında ki bilgilerim çok eksik kafamda da çok soru var. Yazdıklarımda terslik bulursanız ve bu şekilde tartısırsak cok sevinirim.

Karşılıklı şöyle bir yazışmamız oldu:

"Yoksa mile baglanan takonun bence vector kontrolla hic alakasi yok.(?) dedim. Tako değil asenkrona bağlanan resolver veya enkoderdir ve tamamen ROTOR POZİSYONUnun bilinmesi içindir dedin. AKI bilgisi ise açık çevrim için istenir dedin."

Bende buna katılmıyorum. Fırcasız DC motoru kontrol ediyor olsaydık  tamam rotor posizyonunu enkoder yada resolver ile ölçmek döner alan pozisyonu bilmek olacaktı, ancak asenkron motorda rotor pozisyonunu bilmek  akı pozisyonunu vermeyecek ki, rotor pozisyonunu bilmek ne işimize yarayacak anlamadım  bu kısmı biraz daha açarmısın? Rotor akısının pozisyonunu mu tahmin etmemize mi yarayacak, yarayacaksa nasıl?

Asenkron motorların posizyonlamada kullanılamayacağına dair yazılar okudum. (Tabiki posizyonlamadan ne anlaşıldığına bağlı,  kabaca bir posizyonlamadan sözetmiyorum.) Eğer kullanılsaydı CNC lerde eksen pozisyonlamada tek tük de olsa örnek görmemiz gerekirdi.

3 fazlı AC servo motor (mıknatıslı), zaten Fırçasız DC servo motorla aynı şey demek onun servo uygulamalarında kullanılması da çok normal. Zaten bu tip motorlara geleceğin motorları deniyor ve CNC lerde pozisyonlamada artık bu motorlar kullanılıyor.

Motor akımlarından 2 faz akımını akımını biliyorsan 3. fazın akımını ölçmenize gerek yok ve iki faz akımın anlık değerinden 3.fazın akımının anlık değerini hesaplayabiliyorsun. Kullanıldığı yere gelince, vector kontrolda ilk dönüşümde gerekli, faz akımlarının bilinmesi ihtiyacından dolayı kullanılıyor.

[salim ALTIN]

Bende buna katılmıyorum. Fırcasız DC motoru kontrol ediyor olsaydık  tamam rotor posizyonunu enkoder yada resolver ile ölçmek döner alan pozisyonu bilmek olacaktı, ancak asenkron motorda rotor pozisyonunu bilmek  akı pozisyonunu vermeyecek ki, rotor pozisyonunu bilmek ne işimize yarayacak anlamadım  bu kısmı biraz daha açarmısın? Rotor akısının pozisyonunu mu tahmin etmemize mi yarayacak, yarayacaksa nasıl?

Asenkron motorların posizyonlamada kullanılamayacağına dair yazılar okudum. (Tabiki posizyonlamadan ne anlaşıldığına bağlı,  kabaca bir posizyonlamadan sözetmiyorum.) Eğer kullanılsaydı CNC lerde eksen pozisyonlamada tek tük de olsa örnek görmemiz gerekirdi.

3 fazlı AC servo motor (mıknatıslı), zaten Fırçasız DC servo motorla aynı şey demek onun servo uygulamalarında kullanılması da çok normal. Zaten bu tip motorlara geleceğin motorları deniyor ve CNC lerde pozisyonlamada artık bu motorlar kullanılıyor.

Motor akımlarından 2 faz akımı Kullanıldığı yere gelince, vector kontrolda ilk dönüşümde gerekli, faz akımlarının bilinmesi ihtiyacından dolayı kullanılıyor.

Merhaba.

tesbitler iyi gidiyor ama bu arada yönü doğru tarafa çevirmek için bir konuya açıklık getirelim.

VEKTÖR KONTROL NEDİR.??
Kardeşim en kaba tabiri ile vektör kontrol yapacağın inverterin çalışma ve iş görme prensibini kara kalem ile kağıt üzerine çizmektir. Statorun nasıl davranacağını sen program ile belirlemiyormusun zaten.? sinus şöyle olsun , voltajı bu durumda iken frekansıda şöyle olsun diye. Şimdi burayı okuyanlar eline bir kalem alıp bir kağıda(müsfette olsun lütfen)okulda öğrendiği şekilde motorun akım ve gerilimini aralarında faz farkını da düşünüp çizsin. şimdi motor boş çalışırken gerilim akım arası açı 83 derece yaklaşık.2.2KW motorda. Motor max yüke yaklaşınca 13 derece oluyor açı yaklaşık. Çizin bunları ayrı ayrı kağıt üzerine.
Ya arkadaşlar sizin kontrol etmek istediğiniz neydi. Rotor akısı ve dolayısı ile rotorun ne yaptığı nerelerde olduğunu bilmek değilmi ? rotorun nerelerde olduğunu bilmek sizin asıl kontrol etmek istediğiniz şeyin yani yükün nerede olduğunu bilmek değilmi.?

Şimdi yukarıdaki yazıya dönelim: - resolver ile ölçmek döner alan pozisyonu bilmek olacaktı,(istenilen zaten bu) ancak asenkron motorda rotor pozisyonunu bilmek  akı pozisyonunu vermeyecek ki,(tam manası ile bunu verir)rotor pozisyonunu bilmek ne işimize yarayacak(yükün nerede oldüğünü söyler) anlamadım. Diyorsun ama cevap zaten var sorunun içinde.
-3 fazlı AC servo motor . asenkron motorun rotorunda mıknatıs olanıdır. eğer asenkronu kontrol edebiliyorsan aynı yöntem ile servoyuda kontrol edersin. DC servo için BLDC SERVO MOTOR DRİVE diye internetten bakın o biraz daha farklı.

[salim ALTIN]

Birde iddia. asenkron motorda bile  çok düşük hızla pozisyon kontrol yapabilirsiniz. Aster dc injection brake özelliğini  anlatarak katılırmısın bize.

[Veli B.]

Elimde kaynak diyebileceğim(tartışılır) tek bir kitap var(E.A.PARR  ENDÜSTRİYEL KONTROL EL KİTABI CİLT II).
-Bu kitapta düşük hızlarda aşırı ısınma olacağından bahsediliyor(kare dalga ile kontrol için).Acaba demerajdan mı kaynaklanıyor, bunu tam olarak yorumlayamadım.
-Bir de hız kontrol için diğer bir yöntemin teoride rotor direnci ile oynamak olduğunu belirtmiş ama uygulamada duymadım veya okuma-
dım.Zor olmasa gerek sebep ne olabilir?

[z]

Tartisma birden hararetlendi ama konuyu dogru yola çekecegim derken bence siz uzaklastiriyorsunuz. Ama sakin kavga ettigimizi falan düsünmeyelim lütfen.

-3 fazli AC servo motor . asenkron motorun rotorunda mıknatıs olanıdır. eğer asenkronu kontrol edebiliyorsan ayni yöntem ile servoyuda kontrol edersin. DC servo için BLDC SERVO MOTOR DRIVE diye internetten bakin o biraz daha farkli.

Konuyu dagitmak istemiyorum ama müdahale edeceğim. Firçasiz DC motorun içini açip bakarsan senin deyiminle statoru asenkron motor gibi, rotorunda da miknatis oldugunu görürsün. Yani tanimladigin AC servo motorla tamamiyla ayni, sadece sürme akiminin dalga seklinde fark var ve bu fark bazi kitaplarda göz ardi edilip iki motorda yani AC servo ve Firçasiz DC motor ayni motor olarak ele alinir. Asenkron motorlarla senkron motorlar (AC servo ve DC fırçasız) farklı tekniklerle kontrol edilir.
Senkron motorlarda  encoder yada resolver gerekir ama şart değildir.

Simdi yukaridaki yaziya dönelim: - resolver ile ölçmek döner alan pozisyonu bilmek olacakti,(istenilen zaten bu) ancak asenkron motorda rotor pozisyonunu bilmek  aki pozisyonunu vermeyecek ki,(tam manasi ile bunu verir)rotor pozisyonunu bilmek ne isimize yarayacak(yükün nerede oldügünü söyler) anlamadim. Diyorsun ama cevap zaten var sorunun içinde.

Asil konumuza dönelim.

Tamam simdi ciddi bir fikir ayriligimiz var  önce tek dogruda hemfikir olalim. Bunun içinde adım adım gitmemiz gerekecek.

Asenkron makina ne demek? Senkron olmayan makina demek. Senkron makina ne demek?  Rotoru döner alana kitlenmis onunla ayni hizda dönen makina  demek.

Sen senkron makinanin (AC servo yada DC Firçasiz) miline encoderi bağlasaydin rotorun pozisyonunu dolayisi ile de döner alanin posizyonunu bilmis olacaktin. Çünkü ayni hizda dönüyorlar.

Peki asenkron motorda rotor, döner alani ayni hizda takip ediyormu ? Elbetteki etmiyor. (Kayma diyip duruyoruz)

Buraya kadar herhalde hemfikiriz. Hemfikir olmadigimiz noktalari öncelikle çözelimki devam edebilelim.

Rotor akısının hızı, rotorun hızına eşit değil siz ısrarla rotor hızıyla aynı oldugunu iddia ediyorsunuz.

Daha dogrusu, rotor posizyonunu biliyorsam rotor akisinin posizyonuda biliyorum diyorsunuz. Yok  öyle sey bilemezsin. Kayma nerede? Niçin rotorun döner alanla ayni hizda dönmedigini hesaba katmiyorsun. Rotordan akan akim bir kere 50Hz değil. Orada relatif olaylar var.

Inceleyelim simdi.

Stator sabit. Stator eksenine göre dönen bir alan var. Bu dönen alanin içinde ondan daha yavas dönen birde rotor var. Dönen alandan dolayi
(Hizi sebeke frekansina ve makinanin kutup sayisiyla orantili) rotor iletkenlerinde voltaj endükleniyor, rotor kisa devre oldugu için de akim akiyor.

Herhalde su ana kadarki butun cümlelere katiliyorsunuz.

Devam edelim. Ama önce bir deney yapalim.

Bir bobini degisken bir manyetik alana koyarsak bobinde bir voltaj endüklenir. Endüklenen voltajin frekansi neye bagli ? Degisken manyetik alanin frekansina (degisim hizina) bagli.

Pekiii bobinimizi degisken manyetik alana değilde dönen  alan içine koysaydik ne olurdu?  

Eger bobin hareket etmeden duruyor olsaydi gene voltaj endüklenecek  ancak endüklenen voltajin frekansi döner alani olusturan akimin frekansinda  değilde, döner alanin hizina bagli olacakti.(?)

Peki ayni zamanda bobinimizde döner alan içinde dönüyor olsaydi ne olacakti.

1. Bobin, döner alan ile ayni hizda dönseydi bobinde voltaj moltaj endüklenmeyecekti. Bir bobinin ucuna miknatis bagla. Bobini basla çevirmeye döner alan oldumu oldu, voltaj endüklendimi endüklenmedi.

2. Bobin döner alanla ayni hizda değilde  daha yavas dönseydi.
Bu durumda da bobinde voltaj endüklenecekti.

Endüklenen voltajin dalga seklini ve frekansini tahmin edebiliyormusunuz?

*************************************************************
Bu bobin uçlari kisa devre olsaydi, endüklenen voltajdan dolayi akacak akimin dalga sekli ve frekansi ne olacakti? Bu akimin olusturacagi manyetik akinin degisimi nasil olacakti?
*************************************************************

Bir itiraz yada düzeltmede surada yapacagim.

VEKTÖR KONTROL NEDIR.??
Kardesim en kaba tabiri ile vektör kontrol yapacagin inverterin çalisma ve is görme prensibini kara kalem ile kagit üzerine çizmektir......

..... simdi motor bos çalisirken gerilim akim arasi açi 83 derece yaklasik.2.2KW motorda. Motor max yüke yaklasinca 13 derece oluyor açi yaklasik. Çizin bunlari ayri ayri kagit üzerine.

Böyle açiklama yapilmaz hocam.

Field Orientated Control (FOC) Vector kontrol olarak da bilinir.
Anlami Alan yönlendirmeli kontrol demektir. Alani oynayarak kontrol etme de denebilir.

Alanı yönlendirme ne demek?

Döner alanin yönünü ve siddetini vektörle ifade edersek, vektör kontrol
döner alan vektörünün yönünü ve şiddetini kontrol etme demektir (döner alanın dönen  vektörünün boyuyla (şiddetini) ve hedef doğrultusuyla oynamak demektir).

Ancak yonle doner alanın donüş yönünü değil doğrultusunu kasdediyorum.

Zaten V/F de döner alanın sadece  şiddeti ve dönen vectörün döneme hızıyla oynuyoruz.

Vectör kontrolda ise alanı yönlendiriyoruz.

Bence daha ileriye gitmeden su ana kadar yazdiklarimi bir düsünelim yanlis varsa  tartisalim.

Bu arada yıldızlar arasına koyduğum soruyada biraz kafa yorun ve neden rotor pozisyonunu bilmekle rotor akısının pozisyonu bilmenin aynı olmadığı israrımı anlayın.

Tekrar hatırlatma gereği duyuyorum. Bu konuyu çok iyi bilmiyorum
ve kendimce sorularım var bunlara cevap bulmak amacıyla bu konuyu açtım ve sağolun sizlerde katıldınız ancak  cevap olarak verilen yazılarda yanlış görür yada öyle olduğunu sanıyorsam itirazım olacaktır.

Zaten forumların asıl amacı bu şekilde tartışmak değilmi?

Eğer bir yazılarımda yanlışım olursa ve yanlış olduğunu ispatlarsanız
kesinlikle kuru inat etmem ve yanlış bilgimi düzelttiğiniz için size minnettar kalırım.

Vector kontrolda bazen kullanılan encoder rotor akısının posizyonunu
anlamaya yaramıyorsa ne işe yarıyor?  (Kafamdaki sorulardan birisi bu)

Zira aşağıda linkini verdiğim aynı zamanda bir parçasını da alıntı yaptığım
şu satırlara dikkat ediniz. (Ünlem koydum)


3.3.2 Rotor flux position
.................

Salim Altın buraya bir bak

!!! In the synchronous machine the rotor speed is equal to the rotor flux speed. Then q (rotor flux position) is directly measured by position sensor or by integration of rotor speed [1].

birde buraya

!!! In the induction machine the rotor speed is not equal to the rotor flux speed (there is a slip speed), then it needs a particular method to calculate q. The basic method is the use of the current model [1][2][3] which needs two equations of the motor model in d,q
reference frame.

ttp://focus.ti.com/docs/apps/catalog/resources/appnoteabstract.jhtml?abstractName=bpra073

Birde iddia. asenkron motorda bile  çok düşük hızla pozisyon kontrol yapabilirsiniz. Aster dc injection brake özelliğini  anlatarak katılırmısın bize.

Daha önce de belirttiğim gibi posizyon kontroldan ne anladığınıza bağlı.

Bir asansörün kabinin yerden  yüksekliğinin kontrolu  de posizyon kontrolu, bir cnc de eksenlerin  kontroluda posizyon kontrolu.

Aradaki fark tamamen hata ile ilgili. Asansörde 10mm lik hata kabul edilebilirken cnc türü makinalarda sadece belkide 1mikrometre hata kabul edilebilir.

Bu nedenle de henüz vector kontrollu asenkron motorlar hala cnc uygulamalarında pozisyonlama amacıyla kullanılamıyor.

Dc injection fren le işiniz ne birden hedef koordinata girince zınk diye durmayımı tasarlıyorsunuz.  

Tabiki 10mm lik bir hatanın kabul edilebileceği uygulamalar için CNC makina tasarımında asenkron motor kullanabilirsiniz.

Elimde kaynak diyebileceğim(tartışılır) tek bir kitap var(E.A.PARR  ENDÜSTRİYEL KONTROL EL KİTABI CİLT II).
-Bu kitapta düşük hızlarda aşırı ısınma olacağından bahsediliyor(kare dalga ile kontrol için).Acaba demerajdan mı kaynaklanıyor, bunu tam olarak yorumlayamadım. -Bir de hız kontrol için diğer bir yöntemin teoride rotor direnci ile oynamak olduğunu belirtmiş ama uygulamada duymadım veya okuma- dım.Zor olmasa gerek sebep ne olabilir?

Kare dalga bol harmonik içeren bir voltaj ve ısınmaya neden olması çok normal. Zira yüksek frekanslar  fuko ve histeresiz kayıplarını artırıyor.
Bir diğer konu da manyetik malzemenin kullanılacağı frekans aralığı bellidir. Dışına taşarsan endüktif etki azalır. Endüklemeler azalır ve sistem bir anda verimsiz bir makinaya dönüşür.

Rotor direnci torku dolayısı ile hızı etkiler. Uygulamada kısa devre çubuklu sincap kafesli motorlar kadar çok sık rastlanmasada bilezikli asenkron motorlarda bu teknik kullanılıyor.

Kemal Sarıoğlunun Asenkron Makinalar kitabını okumayacak olsanız bile alın kütüphanenize koyun dursun, bir gün lazım olur.

[salim ALTIN]

Merhaba.
Dostum ne kavgası !!! ben müthiş keyif alıyorum. Tarzım böyle benim. eğer alaycı veya kızdı filan diye alınganlık olursa o zaman üzülürüm. Bu arada iki kişi arasında geçiyor gibi oldu bu konu. Dier arkadaşlar bilgi ve yol gösterme desteği verse daha zevkli olacak...

-3 fazli AC servo motor . asenkron motorun rotorunda mıknatıs olanıdır. eğer asenkronu kontrol edebiliyorsan ayni yöntem ile servoyuda kontrol edersin. DC servo için BLDC SERVO MOTOR DRIVE diye internetten bakin o biraz daha farkli.

((Evet burada haklısın aradaki fark sürme yani kontrol tekniği.))

Asenkron motorlarla senkron ((buna servo diyelim senkron motor farklı çünki)) motorlar (AC servo ve DC fırçasız) farklı tekniklerle kontrol edilir.
Senkron motorlarda  encoder yada resolver gerekir ama şart değildir.


Asenkron makina ne demek? Senkron olmayan makina demek. Senkron makina ne demek?  Rotoru döner alana kitlenmis onunla ayni hizda dönen makina  demek.

Sen senkron makinanin (AC servo yada DC Firçasiz) miline encoderi bağlasaydin rotorun pozisyonunu dolayisi ile de döner alanin posizyonunu bilmis olacaktin. Çünkü ayni hizda dönüyorlar.((servo dostum. Servo motor teorik olarak senkron şeklinde çalışır ama SENKRON motor değildir.))

Peki asenkron motorda rotor, döner alani ayni hizda takip ediyormu ? Elbetteki etmiyor. (Kayma diyip duruyoruz)

Rotor akısının hızı, rotorun hızına eşit değil siz ısrarla rotor hızıyla aynı oldugunu iddia ediyorsunuz.(( Hayır bunu iddia etmiyorum. Vektör kontrol ün amacı belirsizlikleri kontrol altında tutmaktır.))

Daha dogrusu, rotor posizyonunu biliyorsam rotor akisinin posizyonuda biliyorum diyorsunuz. Yok  öyle sey bilemezsin.((bak burada kendin çelişiyorsun, ben stator için kendim üretiyorum frekansı. tamam rotorun o anda hangi devir ve pozisyonda olduğunu bilirsem ben kaymayıda,rotorun açısal olarak nerede olduğunuda bilirim.))  Kayma nerede? Niçin rotorun döner alanla ayni hizda dönmedigini hesaba katmiyorsun. Rotordan akan akim bir kere 50Hz değil. Orada relatif olaylar var.(( tamam ya işte rotorun nerede olduğunu bilirsem o relatif olayları reel hale getirmezmi.? ))

Döner alanin yönünü ve siddetini vektörle ifade edersek, vektör kontrol
döner alan vektörünün yönünü ve şiddetini kontrol etme demektir (döner alanın dönen  vektörünün boyuyla (şiddetini) ve hedef doğrultusuyla oynamak demektir). (( tamam bu tanımlama üzerinde duralım. Biz Bu tanımlamadaki işi ne için yapıyoruz.Yani vektör kontrol işini. Ne zaman ve niçin gerek duyuyoruz.? Motorun rotoru asenkron çalışıyor ve ben onu döndürmeye çalışırken o kendi kafasına göre kayma denen bir farkla yüke bağlı dönüyor. o zamanda ben cihazımın ekranına bakıp tamam motorum istediğim hızda dönüyor diyemiyorum.))

Zaten V/F de döner alanın sadece  şiddeti ve dönen vectörün döneme hızıyla oynuyoruz.

Vectör kontrolda ise alanı yönlendiriyoruz.(( Nasıl yani şimdi sen bu konuyu aç biraz .))

Eğer bir yazılarımda yanlışım olursa ve yanlış olduğunu ispatlarsanız
kesinlikle kuru inat etmem ve yanlış bilgimi düzelttiğiniz için size minnettar kalırım. (( Hocam estağfurullah ispat bizim harcımız değil. Yanlızca bildiğimiz kadarını paylaşıyoruz.))
Dc injection fren le işiniz ne birden hedef koordinata girince zınk diye durmayımı tasarlıyorsunuz.  (( Hayır dostum ben şu ana kadar yazdıklarımı tamamen inverter imal etmeyi düşünenler için yazdım. Nerde nasıl kullanılacağını düşünmüyorum. Bu konudada amaç bu işin nasıl yapıldığını yani tekniğini düşündürmekti))

Elimde kaynak diyebileceğim(tartışılır) tek bir kitap var
-Bu kitapta düşük hızlarda aşırı ısınma olacağından bahsediliyor(kare dalga ile kontrol için).Acaba demerajdan mı kaynaklanıyor, bunu tam olarak yorumlayamadım. -Bir de hız kontrol için diğer bir yöntemin teoride rotor direnci ile oynamak olduğunu belirtmiş ama uygulamada duymadım veya okuma- dım.Zor olmasa gerek sebep ne olabilir?

katana bir defa asenkron motorlar tasarlandıkları frekans ve kutup sayılarına bağlı devir sayılarında sabit hızda dönecek ümüdiyle yapılırlar. Bu frekanstaki empedansları ve dolayısı ile içlerinden geçecek akım sabittir.yani nominallerde. Telleri bile buna bağlı olarak seçilir. hatta soğutma fanlarıda. Fakat motoru alıp hız kontrolde kullanırsak düşük devir düşük frekans olacağından empedansıda , gücüde ,soğutma fanının iş görme kapasiteside düşer. Birde momentini arttırmak için V/F oranlarına yüklenirsek o zaman mecburen motor ısınır. Dier sorunun cevabı ise aslında rotoru sargılı asenkron motordur. Bunlarda kısa devre çubukları yerine sargılar vardır. Güçlü motorlarda uygulanır. Rotor uzerinde bilezikler vardır bu bileziklerden rotor sargı uçları dışarı alınıp reostalar üzerinden yavaş yavaş kısa devre edilir. Örneğin çelik halat fabrikasında bol miktarda vardı. Haddehanelerdede...

[z]

Tamam her sey yolundaysa uslupta biriribirimizi rahatsiz etmiyorsa
gayet iyi.

Daha dogrusu, rotor posizyonunu biliyorsam rotor akisinin posizyonuda biliyorum diyorsunuz. Yok öyle sey bilemezsin.((bak burada kendin çelişiyorsun, ben stator için kendim üretiyorum frekansı. tamam rotorun o anda hangi devir ve pozisyonda olduğunu bilirsem ben kaymayıda,rotorun açısal olarak nerede olduğunuda bilirim.)) Kayma nerede? Niçin rotorun döner alanla ayni hizda dönmedigini hesaba katmiyorsun. Rotordan akan akim bir kere 50Hz değil. Orada relatif olaylar var.(( tamam ya işte rotorun nerede olduğunu bilirsem o relatif olayları reel hale getirmezmi.? ))

Yukarıdaki soruma bu cevabı verince ben  koşeye sıkıştım.
Cünkü cevap veremiyorum. Öte yandan önceki yazımda  ingilizce bir metinden alıntı vermiş ve buraya bak diye de özellikle senin dikkatini çekmiştim.

Orada, asenkron makinalarda rotor akısının posizyonunun ölçülemediği buna karşın senkron makinalarda, rotor pozisyonundan öğrenilebeileceği yazıyordu.

Dolayısı ile ben o literatüre sırtımı dayadım. Buna karşılık senin biraz evvel verdiğin cevap ardından, sorduğun soruya da malesef cevap veremiyorum.

Gene bir çok döküman incelemesinden asenron motorda rotor akısının posizyonu tesbit edebilmek için, rotor hızının bilinmesi gerektiği yazmakta. Eğer rotor hızı bilinirse akım model denen bir teknikle akının pozisyonu hesaplanabiliyormuş. Bu durumda mile bağlanan sensörün tako olması gerekiyor. Ancak Encoder bağlayarak poziyondan hızı tespit etmek te mümkün. İlk başlarda hatırlarsanız o tacho değil encoder yada resolver demiştiniz. Bende, yok bence sensöre  gerek yok demiştim.

Öte yandan hic sensör kullanmadan da bu işin yapılması açıkçası benim kafamı iyice karıştırıyor.

Ben bu tartışmada eksik bilgilerimden dolayı 2.planda kalmayı ve anlatılanlarda soru işareti olursa sorularımla katılmayı düşünüyorum.

Zira yarım yamak bilgilerimle, yazılara bizzat katılmayıp okuyucu kalmakla yetinen üyelerin de kafalarını karıştıracağım.

Vector konusunda hiç bilgisi olmayanlara su acıklamayı yapmakta cok geç kaldık.

Alan sargılı bir Bir DC motorun hem alan sargısının akımını hemde endüvi
sargısının akımını biribirinden bağımsız olarak ayarlayabiliyoruz. Bu iki akım bağımsız olarak  Alanın ve Torkun ayarlanmasına imkan tanıyor.

Adamlar yahu asenkron motorda bizde bu işi ayrı ayrı ayarlayabilecek bir yöntem geliştirelim demişler. Yani Kontrol düzeneğinde iki giriş olsun bunlardan birisini değiştirdiğimizde tork değişsin, diğerini değiştirdiğimizde de alan değişsin ve ortaya VEKTÖR kONTROL çıkmış.

İlk yazılarımda da yazdığım gibi hatırlarsanız asenkron motorun lineer olmadığıö parametrelerin rotor pozisyonuna göre değiştiği buda klasik tekniklerin kullanılmasına engel olduğundan bahsetmiştik.

Matematikçiler buna da çare bulmuşlar ve matematiksel bir dönüşümle sorunun üstesinden gelmişler.

Bu dönüşümde 3 fazın akımını bilmek gerekiyor. Ara işlemlerde de rotor akısının pozisyonu bilmek gerekiyor.

Bundan sonra benim kafam karışıyor ve bir hocanın anlatımına ihtiyaç duyuyorum.

Evet buyurun sizleri dinliyorum.

[Veli B.]

Bunalmış Üstat,
Kemal Sarıoğlunun Asenkron Makinalar isimli kitabının ISBN numarasını verebilirmisin? Nette bulamıyorum.Diyarbakırda yoktur sipariş etmem gerekecek.

[z]

Hocam ISBN numarasi yok

Elektrik Makinalarının Temelleri
Asenkron Makinalar
Prof. Dr. Kemal Sarıoğlu

Basıldığı Yer:
Çaglayan Basimevi
Cağaloğlu, Çatalçeşme Sokak No: 26/3-4
İstanbul

(1983 2.Basım)

Yeni baskısı çıkmıştır herhalde.

[Veli B.]

Tamam buldum.
//www.akbir.com.tr
Bir hayli kitap var bizimle ilgili!!!


Üstelik 6.000.000TL  

[salim ALTIN]

((Tamam her sey yolunda gayet iyi.))

Gene bir çok döküman incelemesinden asenron motorda rotor akısının posizyonu tesbit edebilmek için, rotor hızının bilinmesi gerektiği yazmakta.((Tamam işte resolver veya enkoder bunu sağlıyacak))  Eğer rotor hızı bilinirse akım model denen bir teknikle akının pozisyonu hesaplanabiliyormuş. Bu durumda mile bağlanan sensörün tako olması gerekiyor. ((tako çok basit kalır yapılabileceklerin yanında)) Ancak Encoder bağlayarak poziyondan hızı tespit etmek te mümkün. İlk başlarda hatırlarsanız o tacho değil encoder yada resolver demiştiniz. Bende, yok bence sensöre  gerek yok demiştim.

Öte yandan hic sensör kullanmadan da bu işin yapılması açıkçası benim kafamı iyice karıştırıyor.((  :lol:  :lol:  dostum işte şimdi eline al kalemi lazım oldu artık  :lol: Daha önceki yazımdaki çizimleri yap kağıda sonra çıkış 3 fazın ikisine akım trafosu çiz, yanına üretmeyi düşündüğün pwm sinyal bloğunu çiz. Sonra o sinyali motora uygularsan sana nasıl tepki verebilir hayal etmeye çalış.((kopya: akın şekli)) Hani 83 derece ile 13 derecelik açılar vardı ya onlar sana birşeyler söylemek istiyor.))

Ben bu tartışmada eksik bilgilerimden dolayı 2.planda kalmayı ve anlatılanlarda soru işareti olursa sorularımla katılmayı düşünüyorum. (( bak bu hiç olmaz , ben zaten çok yoğun bir haftaya giriyorum. üretimlerim sıkıştı. zaten fazla ilgilenmem mümkün olmayabilir. Yarıda bırakmak yok.))

Zira yarım yamak bilgilerimle, yazılara bizzat katılmayıp okuyucu kalmakla yetinen üyelerin de kafalarını karıştıracağım. (( Dostum ben kaç Profesörle çalıştım ama şuraya yazılan kadar bilgi alamadım.............))

===Alan sargılı bir Bir DC motorun hem alan sargısının akımını hemde endüvi sargısının akımını biribirinden bağımsız olarak ayarlayabiliyoruz. Bu iki akım bağımsız olarak  Alanın ve Torkun ayarlanmasına imkan tanıyor.===
Adamlar yahu asenkron motorda bizde bu işi ayrı ayrı ayarlayabilecek bir yöntem geliştirelim demişler. Yani Kontrol düzeneğinde iki giriş olsun bunlardan birisini değiştirdiğimizde tork değişsin, diğerini değiştirdiğimizde de alan değişsin ve ortaya VEKTÖR kONTROL çıkmış.((Bu kısmı YANLIŞŞŞŞ  :lol:  Bu herkezin düştüğü tanımlama hatası. Vektör kontrol aslında DC motor için senin söylediğin olayın tersidir. Yani torku ayarlamaz motor torkunu kontrol eder ve yanlız güçlendirir.Yani rotoru sürekli stator döner alanına bağlı olarak belirli bir kaymada tutmaya çalışır. Bir soru: rotor dan alacağın güç veya tepki (stator manyetik alanına) hangi durumda en yüksektir.))

Bu dönüşümde 3 fazın akımını bilmek gerekiyor. Ara işlemlerde de rotor akısının pozisyonu bilmek gerekiyor.(( Pozisyona nereden bakıyorlar dersin açık çevrimde))

Bundan sonra benim kafam karışıyor (( Hayır dostum bizi şartlandırdılar sürekli ve yanlışa doğru. Aslında aklına birşeyler geliyor ama emin olamıyorsun.))
Evet buyurun sizleri dinliyorum.(( Soru sormazsan asla cevap alamazsın bunu unutma ))

dostum aslında kafanın karışmasının sebebi biz biraz karışık gittik te ondan ama ilerleyen aşamalarda oturacak birçok şey. Burada ben ana konuda toparlamalarda yapmak istiyorum ama katılım yok bakarmısın. sanırım fazla ilgi çekmiyor bu konu. Yada işi bilenler bıyık altından gülüyomu: :lol: istersen gel bana uğra anlatayım sana.Bordada yazmayız. :lol: ya zaten harcı alem bi cihaz oldu bu motor kontrol.

[Veli B.]

Tamam belki aktif bir katılımda bulunamıyoruz ama bize de haksızlık olmuyor mu? :twisted: