Field Oriented Control of 3-Phase AC-Motors

[msehirlioglu]

Selim Hocam,
Şunu sayılar, darbeler yerine vektör çizerek göstersen daha iyi olmaz mı?
İşe motor sargılarını karıştırmasak? Farklı sarım teknikleri olabilir ama sonuçta  1- Faz akım vektörleri, 2- Stator bileşke akım vektörü,3- Stator bileşke akı vektörü, 4-Rotor bileşke akım vektörü, 5- Rotor bileşke akı vektörü hep aynı şekilde oluşur. Zaten vektör kontrol hangi metodla uygulanırsa uygulansın ( rotor-oriented veya stator-oriented) bu vektörlerle uğraşacağız.

[salim ALTIN]

Her faz sargısı için 2 transistör kullanılır.TransistörleriNPN kabul ederek Birinin Emiteriyle diğerinin Collektörü birleştirilerek bu ortak nokta sargıya verilir.Bu transistörlerden biri çalıştığında Pozitif değeri çalşıtığında negatif polarizasyon sağlanacaktır.?

Evet diyeceğim ama bir şeyler hep havada kalıyor bence.Buraya çizimleri koyabilsem daha iyi açıklayabileceğim kanısındayım. Aster yine yardım. ben en kısa zamanda çizimleri sana göndereyim.
Birde soru yine. Tamam 2 transistör ama NPN 2 transistör için yanlız faz başına 1 tane sinyal çizdim ben.? Bu iki transistör nasıl çalışacaklar.?

[salim ALTIN]

Selim Hocam,
Şunu sayılar, darbeler yerine vektör çizerek göstersen daha iyi olmaz mı?
İşe motor sargılarını karıştırmasak? Farklı sarım teknikleri olabilir ama sonuçta  1- Faz akım vektörleri, 2- Stator bileşke akım vektörü,3- Stator bileşke akı vektörü, 4-Rotor bileşke akım vektörü, 5- Rotor bileşke akı vektörü hep aynı şekilde oluşur. Zaten vektör kontrol hangi metodla uygulanırsa uygulansın ( rotor-oriented veya stator-oriented) bu vektörlerle uğraşacağız.

Evet arkadaşım sende haklısın.( nasrettin hocaya benzedim bende. :lol: ) sıra orayada gelecek. Vektör kontrol yapacağız ama önce inverter yapalımda.  Şimdi buraya kadar yaptıklarımıza bakarsanız motorun sarımı ile üğraşmıyoruz aslında. Döner manyetik alanı tersine çeviren jenaratör gibi bizde o sarım şeklini sayısal olarak ifade etmeye çalışıyoruz. Sarım şeklinin amacı bu. benim verdiğim sayısal degerlere tam olarak bakarsanız, alt ve ust sürücüler yani bir önceki mesajda arkadaşın bahsettiği birlikte çalışan 2 transistör birlikte çalışıyor. Yani birinin işi tam bitmeden dieri devreye giriyor. sonra çıkıp dieri çalışıyor. Bu motorun manyetik alanını sinüs olarak etkiliyor. Bakın DC 316 voltta çalışan transistörden bahsediyoruz ama motorada sinüs akım çektirmekten bahsediyoruz. Eger sayısal olarak ifade ettiğim sistemde birler tamamen bittikten sonra 0 lar başlasa idi o zaman KARE DALGA sürme olurdu. Motor sarımından sonra manyetik alanı tekrar düşünelim. Biz bu işi yapmak için sinyal üreteceğiz .! ama nasıl ve neye istinaden. Vektör kontrol yapacağız ama KENDİ ÜRETTİĞİMİZ Manyetik alanın kuvvet vektörünü kontrol edeceğiz. Bu konuda imalat seviyesinde bilgi sunmaya çalışıyorum.

[aster]

tamam hocam sen çiz gönder jpg olursa iyi olur
bir de hocam müteahit gibi adamsın (maşşallah diyelimde)
bir siten yokmu ? varsa oraya koyup link verebilirsin

hımm acep , her faz için pusspull çıkış koysak
npn den + palsi üretsek pnp dende - palsi üretsek
emiter birleşmeleri motor faz çıkışımız olsa
bunlardanda 3 tane yapsak böylece çıkış devremiz oluşmuyacakmı ?
şimdi devam edelim buyurun  :arrow:

[salim ALTIN]

Merhaba.
Dostum sağol.
Benim sitem var ama ben zaten bu işi yapıyorum. Burada herkezin anlayabileceği ve yararlanabileceği şekilde olacağını düşünüyorum. Bir ara bu konuda bir kitap oluşturmaya çalıştık. Bir meslek lisesi öğretmeni ile. Ama talihsiz bir kaza geçirdi yarım kaldı. Benim pedagojik formasyonum yok. Bunun için bir eğitimci gözü ve bilgisi tecrübesiyle konuya yaklaşmak gerekiyor. Bende sorulara cevap vermek yerine sürekli belirlediğim çizgiye çekmeye çalışıyorum konuyu. Yoksa dergi makalelerine dönecek. Bunca zaman harcayıp elde birşey yok olacak.Ama yine söylüyorum o verdiğim sinyalleri transistörlere uygularsanız motora sinüs akım çektirebilirsiniz. Senin sorunun cevabı ise dedtaym koyup opampla sinyalin birde tersini üret. al sana bir sinyalden 2 sinyal hemde çakışmasız. Push pull a da gerek yok.

[z]

Hocam bir an once inverter kismini bitirsekte vektor kontrol kismina gecsek.

Sinus akim akitacak invertorleri sonrada tartisiriz.

[salim ALTIN]

Hocam bir an once inverter kismini bitirsekte vektor kontrol kismina gecsek.

Sinus akim akitacak invertorleri sonrada tartisiriz.

Merhaba.
Arkadaşlar amaç yanlızca bu vektör kontrolü nasıl yapıyorlar sorusuna cevap ise sizi rahatlatayım.
İnverterin çıkış fazlarında en az ikisini okursunuz. Bu sizin gerilim vektörünüz konusunda size fikir verir. ( açısal konumu) En az iki akım bilgisini de okursunuz. Bu da size rotorun statora cevabı konusunda size fikir verir. Motorda en yüksek çevirme momenti akım ile gerilim arasındaki açı 90 derece olması durumunda sağlanabilecekti ya  ilk kalkışta bunu sağlayamıyorsan rotor manyetik gücü düşer ve yük kalkmaz. Açı düşer. Devrilme denen şey oluşur. O zaman gerilimi otamatik olarak arttırırsın. Akım açısına bakarsın açıyı belli bir derecede tutmaya çalışırsın,sistem akımı normal sınırlarda kalsın diye açıyı illa 90 yapmaya çalışmazsın. sistem normal sınırları içinde otamatik moment ayarı yaparak çalışır. Frekans ile ancak voltaj sınırın olan max voltaj değerine ulaştığında halen sistemi ayarlaman gerekiyor ise değiştirirsin. Bu kaymayı da konpanze eder. yani rotor stator ile aynı hızda  değil ama  ekranda sizin yazdığınız ve dönmesini istediğiniz frekans devrinde döner. Bunu istersen değerleri bir birinden çıkararak yap istersen toplayarak. ister çarp ister bol. istediğin ismi de ver. ama yeterki motoru döndür.

Burada bir uyarı yapmak isterim. Herkez hayal aleminde. Ayakları yere basmayan projeleri gerçekleştirilebilir sanıyor. Ama lazım olupta alması gerektiğinde kare dalga çalışan bir inverter alıyor ve bunuda anlamadığı için yüceltiyor gözünde. Öte yandanda TEMEL misali akşam serinliğinde güneşe gitmekten bahsediyor.
Al kardeşim MC3PHAC enteğresini bağla güç kartına çalışsın.6 dolar. Yok yetmezse texas ın tms320 li dsp li hazır çözümü kartiyla softuyla 1500 dolardı.

[msehirlioglu]

Hocam bir an once inverter kismini bitirsekte vektor kontrol kismina gecsek.

Merhaba.
Arkadaşlar amaç yanlızca bu vektör kontrolü nasıl yapıyorlar sorusuna cevap ise sizi rahatlatayım.
İnverterin çıkış fazlarında en az ikisini okursunuz. Bu sizin gerilim vektörünüz konusunda size fikir verir. ( açısal konumu) En az iki akım bilgisini de okursunuz. Bu da size rotorun statora cevabı konusunda size fikir verir. Motorda en yüksek çevirme momenti akım ile gerilim arasındaki açı 90 derece olması durumunda sağlanabilecekti ya  ilk kalkışta bunu sağlayamıyorsan rotor manyetik gücü düşer ve yük kalkmaz. Açı düşer. Devrilme denen şey oluşur.

Altı çizili yerde bir hata var sanırım, açı 90 derece olunca aksine tork sıfır olur.
Bir de benim bildiğim devrilme bu değil.

[z]

Salim arkadaşım,

Para verip tasarımı satın alayım kullanayım derseniz Technosoft, TI, AD nin vector kontrol konusunda uygulama yapma program geliştirme setleri var. Onları almaya gücümüz yeterse satın alır kullanırız. (Gerçi o kadar büyük para da vermeniz gerekmiyor)

Bu konu başlıgın açılmasının sebebi vektor kontrol (field orientation)
tekniğinin altındaki gizem idi.

Nasıl oluyorda motor torku ayarlanıyor, rotor akısı nasıl öğreniliyor. Neden rotor akısını bilmeye ihtiyaç var, Clark Parc dönüşümü nasıl yapılıyor, niçin yapıyoruz bunları anlamadan öğrenmeden vektor kontrolu biliyor sayılmayız.

Problem, dediğiniz gibi hazır vector kontrol işini yapan çipleri alıp kullanıp
motor döndürmek yada torkunu ayarlamak değil.  Problem, bu işi hızlı bir işlemci ile tamamen kendimiz yapmak isteseydik içeride nasıl bir program yazmalıydık.

SPWM donanımız var ve 3 fazlı sinüsidal akım akıtmaya yarayacak anahtarlama sinyallerimiz de hazır. Güç katımızda hazır, motorun faz akımlarından ikisini ölçeçek ADC ünitesi de mevcut, iyide bu donanımı ve bu verilerle nasıl kullanacağız. Buna ait alt teorik yapıyı kurmaya çalışıyoruz.

Un var, şeker var, yağ var, su da var bir tarif yok ki helvayı yapalım.

Amacımız, üstad dediğiniz o 3 yada 4 kişinin sahip oldukları vector kontrol bilgisine sahip olmak.

Bu sorunu  PICPROJE'de çözeriz gibime geilyor.

[salim ALTIN]

Salim arkadaşım,
Bu konu başlıgın açılmasının sebebi vektor kontrol (field orientation)
tekniğinin altındaki gizem idi.
Nasıl oluyorda motor torku ayarlanıyor, rotor akısı nasıl öğreniliyor. Neden rotor akısını bilmeye ihtiyaç var, Clark Parc dönüşümü nasıl yapılıyor, niçin yapıyoruz bunları anlamadan öğrenmeden vektor kontrolu biliyor sayılmayız.

Problem, bu işi hızlı bir işlemci ile tamamen kendimiz yapmak isteseydik içeride nasıl bir program yazmalıydık.

SPWM donanımız var ve 3 fazlı sinüsidal akım akıtmaya yarayacak anahtarlama sinyallerimiz de hazır. Güç katımızda hazır, motorun faz akımlarından ikisini ölçeçek ADC ünitesi de mevcut, iyide bu donanımı ve bu verilerle nasıl kullanacağız. Buna ait alt teorik yapıyı kurmaya çalışıyoruz.
Un var, şeker var, yağ var, su da var bir tarif yok ki helvayı yapalım.

.

Merhaba.
Arkadaşlar sanırım yukarıda bunalmış ın sormuş olduğu soruları pek çoğunuz soruyorsunuzdur. Ama katılım eksikliğinden görüldüğü kadarıylada ben motoru döndürdüm ama        "ya sonrası      "   diyen yok. Teorik yapı kurmak için motorun teorisinden başlamak zorundasınız. Kontrol edecek olduğunuz o değilmi.? Un var, şeker var, yağ var, su var, diyor arkadaş ama zeytinyağ ile helva yapılmaz.!!! Her kalite un ile de.. ...Niçin sarım şeklinden başlamak istedik.

Konu hakkında azda olsa birşeyler bilen arkadaşları konuya katkı sağlamaya davet ediyorum.
mesela Clark Parc dönüşümü nasıl yapılıyor.? Sizin bildiğiniz kısmı nasıl yani...
açı 90 derece olunca aksine tork sıfır olur.
Bir de benim bildiğim devrilme bu değil. Peki nasıl olması gerekir.?

Yanlız soru sormayalım birde bildiklerinizi aktarın bilmeyen arkadaşlar faydalansın.

[aster]

sanırım arkadaşlar, yanlış bir laf eder mahcup olurum kanısındalar
bilenlerde, ne düşünüyor kendileri daha iyi bilirler ...? (lafa bak)
yanlışı görmeyen doğruyu bilemezmiş ! (bu daha iyi oldu)
her kez işin özüne doğru 1-2 şey söylese bu iş yürüyecek
sonra bir toparlama yapılır ve genel hatları ile olay ortaya çıkmış olur
kardeşim burası form değilmi tabi tartışacağız yanlış ve doğru laflar edilecek ama sonuçta doğruyu bulacağız herhalde
hidi bakim ustalar gösterin birikimlerinizi
bunalmış, msehirlioğlu, salim, cozturk, erol, hamit, sezgin ve diğerleri hadiiiii
burada sadece bilgi paylaşıyoruz, bir birimizi kınamıyoruz

çok öncelerde söylemiştim bir Fikret Tomar vardı (hala da var)
galata dibinde izbe bir yerde sürücü yapardı !...

[z]

Konunun basinda yarim bilgilerle katkida bulunmaya calistim ve ilerlemeyecegim belliydi ornegin sordugunuz sorulara cevap veremedim.

Ustelik konuyu farkli yonlere cektigimi de soylediniz. Aslinda cekmedim farkli yonlere gelmeyi siz basardiniz ve su anda busbutun uzaklastik. Herkes kabul ediyorki olay tamamiyla teorik.

Herhalde 3 fazli motor da  doner alan nasil oluyor, pwm yontemi ile motor sargilarindan sinusoidal akim  nasil akitiliyor hepimiz biliyoruz.

3 fazli dengeli sinusoidal gerilimin, 120 derece mekanik aciyla yerlestirilmis 3 es bobine uygulanmasi durumunda, akimlarin neden olacagi alanlarin bileskesinin doner bir alan oldugunu matematiksel ifadelere yer vermeden aciklamaya kalkarsak vektor kontrol kisminda havada asili kaliriz.

Bu konunun fazla uzamasina engel olmak icin endustriyel elektronik konusu altinda

1) 3 fazli asenkron motorlarin calisma prensibi  https://www.picproje.org/index.php/topic,3495&highlight=

2) Sinus inverterler  https://www.picproje.org/main/modules.php?name=Forums&file=viewtopic&p=19141#19141
iki ayri baslik actim.

Isterseniz vector kontrol ile bu konulari biri birinden ayiralim ve
Vektor kontrola devam edelim.

Motorda en yüksek çevirme momenti akım ile gerilim arasındaki açı 90 derece olması durumunda sağlanir.

Bunun anlami cos fi=0 dolayisi ile P=0 dolayisi ile M(tork)=0 demektir.

Max momentin uretildigi noktadaki kaymaya devrilme kaymasi, bu noktadaki momente de devrilme momenti denir. Bu noktaya kisaca devrilme noktasi denir.

Isterseniz sadece vector kontrolla ilgilenelim ve  matematikten uzak kuru laf kalabaligindan ziyade teorik devam edelim.

[sezgin05]

Bence okumaya değer iki yazı: http://w3.gazi.edu.tr/~ogurdal/FBE1999RotorSpeed.pdf
http://w3.gazi.edu.tr/~ogurdal/Denizli1998MagBear.pdf

[rr]

Arkadaslar o kadar mesaj yazmıslar oku oku bitmiyor. Sonuc nereye geldi
anlamadım. Asenkron kısadevre rotorlu motorlarda 120 derece faz farklı
normal sinüs 380volt 50 hz kutup sayısına gore devirleri vardır. Biliniyor.
Yanlıs ifade kullandıysam affedin. Pwm yontemini kullanarak Dikdorgen
dalga uyguladım motor hafif ses yapıyor. Motoru 6 bin devire yukseltım
tork dustu.pic 16f84  Mosfet kullandım.Onemli olan bence en onemli Motor
akımını ayarlamak. Gerilimi takipten ziyade step motorlarda olduğu gibi akımı sabit tutmak en iyisi. akımı sabit tutma yontemlerınden biri Pwm deki Thigh zamanını sabit tutmak Tlow Zamanını devire gore değiştirmek
Bu durumda motor dursa bile kısa sureli akım geçeceğinden Motor yanma
yacak Mosfetlerde yanmayacaktır. Peki bu zaman kare dalga olduğunda
50Hz High sursidir.3 Faz  Açılar 120 derece olduğuna gore 360 derece cevrimde Her clockdeğişimi  baslangıcı 60 dereceye karsılık gelmektedir.
Her faz 180 derece + - yon değiştiğine göre 60 +60+60 =180 derece tablo
olusacaktır. Kısaca uyguladığım metodu anlattım uğraşan herkese başarılar iyi çalışmalar.

[rr]

0   1   2   3   4   5   
   30 60   90 120   150 180   210 240   270 300   330 360
                  
R   1   1   1   2   2   2   
      
S   2   2   1   1   1   2   
         
T   1   2   2   2   1   1