kristal 10 sn osilasyon yapıyor sonra kesiyor

[OG]

Oruçlu iseniz bu gününüz telef oldu, akşama elde kalan açlıktan başka bir şey değil,  kaza gerekir.

[CLR]

@bunalmış

Sanılar, gerçekleri değiştirmez, senin benim hakkımda ne düşündüğün aslında hiç önemli değil. Zaten anlattıklarımı sadece sana anlatmadım,  faydalanmak isteyenlere anlatmaya çalıştım, burası forum.

Aşağıdakileri forumda bu sayfayı takip eden arkadaşlar varsa ve sürekli kendini geliştirmeye çalışan bir mühendis arkadaşlarından öneri dikkate almak isterlerse, genel olarak söylüyorum :

Elektronikte bir kaç temel eleman vardır, bunlar kapasitör, bobin, diyot, transistör ve opamp herşey bunların etrafında döner ve bu komponentlerin ac ve dc analizini iyi derecede yapabiliyorsanız elektronikte herşeyi çözülür. Devrelerin isimleri değişebilir bu osilatör olur, amplifikatör olur, dijital olur farketmez ama yapı taşlarının ac ve dc'de çalışması hiç değişmez.     

[z]

@eemkutay

Yanlış anladın. Eleştirim şahsına değil soruya olan cevabınaydı. Forum da yanlış bilgilendirilme olmasın diye uzattım.

OG'nin verdiği dokümana ilave olarak bir dokümanda ben vereyim.

http://www.eetkorea.com/ARTICLES/2001SEP/2001SEP06 Burada da bu kapacitörler ne işe yarıyor okunsun.

Eğer bir devrede R ve C lerden oluşan bir bölüm görür ve ne işe yaradığını anlamazsanız sistemi ancak analiz ederek açıklayabilirsiniz. Bu da hesap kitapla olur.  Eğer açıklamayı  devre analizi ile yani matematiksel yapmayıp sözel yapmaya kalkışır ve her R - C gördüğünüzde bu bir filitredir mantığıyla açıklama yoluna giderseniz R ve C nin asıl amacını göremezsiniz.

Örneğin Tek transistörlü bir yükselteçte, transistörün base bacağında polarma dirençleri bulunur.  Sinyal bir kapacitör üzerinden base'e kuple edilir.

Şimdi base devresindeki C ve R ne işe yarar dendiğinde bu bir yüksek geçiren filitre derseniz büyük hata yapmış olmazsınız fakat bu devre  filitre amacıyla değil, transistörü biaslamak ve sinyal kaynağından gelen sinyali transistöre enjekte etmek için kullanılmıştır. Haaa bu devre bu haliyle bir yüksek geçiren filitre de oluşturmuştur  ve eleman değerlerini seçerken en azından istediğimiz alçak frekanslar da yükseltilsin diye C yi mantıklı seçeriz. Ama buradaki R ve C, yüksek geçiren filitre oluştursun diye konmuş diyemeyiz.  Eğer buradaki nüans farkını anladıysak tartışmayı uzatmamın nedenini de anlarsınız.

Dolayısı ile her gördüğünüz C bir filitre devresinin parçasıymış gibi görülebilir fakat asıl gerçek başkadır.

Mesela 3 fazlı motoru tek fazda çalıştırmak için iki faz sargısı arasına kapasitör eklenir. Bu yapıyı görünce haa amaç L ve C ile filitre oluşturmak denemez.

eemkutayın yazısını eleştirmemin sebebi de buna benzer.

Çünkü aşağıdaki açıklama yapılırsa, çocuk mu kandırıyorsun denir.

hiç kond. takmazsanda çalışır ki bu bir gerekçe değil, xtal uçlarına bağlı kapasitörler low pass filter görevinde yani sadece xtal frekansından çok daha yüksek gelen gürültüleri ground'a aktarmak için kullanılır

@eemkutay kusuruma bakma.

[fatihkuzucu]

Amma uzadı bu konu ve gereksiz bilimsel tartışmalara kaydı.

Üreticinin verdiği değer kendi ölçüm devresinde kullandığı en iyi kapasite değeridir. En iyi bu değerde X Mhz oluyor, bu şekilde satıyorum alabilirsin der.

20Mhz için 18pF nin uygun olduğunu belirtildiyse o değer civarında kapasite bağlamak gerekir. O civarda diyorum çünkü alınıp takılan kapasitelerinde bir değişken değeri vardır. 18pF aldın bu tam 18pF dir demek kolay değil.

Bu işin birde satıcı alıcı dışında 3. bir ayağıda osilasyonun ortaya çıkmasını saplayan bazı devreleri mcuya koyan üretici tarafı vardır. Kristal tek başına iş yapamaz. Tek başına osilatörler frekas üretebilir. Kristallerin frekans üretmesi için bağlanacagı mcuda bir takım devreler vardır. Bu devrelerle beraber, enerji geldiginde salınma başlar. Ve ortak olarak bir frekansta salınım sabitlenir.

Osilasyon ne kristale, ne mcudaki devreye, ne ortam sıcaklığına,ne kristale bağlanan kapasite değerine, ne de pcb yollarından gelecek kapasiteye bağlıdır. Osilasyon frekansı tüm bunların toplam etkisi ile ortaya çıkar.  yukarıda ve nette bir takım teorilere bağlı bir takım formuller bolca bulunmakta. Ancak her şeyin sonunda ortaya çıkan frekans değeri yine 20 Mhzdir.

Yani çok iyi bir ölçü aletimiz olsaydı değişik kapasitelerde, sıcaklıklarda, pcb çizimlerinde görülecek değerler aşağı yukarı, çok az farkedecekti.
Mesela 20 Mhz için,

19.999.994 hz veya 20.000.007 hz. gibi değerler olabilir. Bu neyi ne kadar değiştirir?

Hiç bir şeyi etkilemez. Yazılımda çok hassas zamanlama gerektiren haberleşme işlerinde dahi bir takım gecikmeler sistemin işleyişine dahil edilmiştir. Bu sebeple tüm bu konuşmalar, sineğin kanadındaki yağın kalitesi ve bu kaliteyi etkileyen, sineğin beslenme alışkanlıları gibi konular üzerine oluyor. 

Son kullanıcı ne yapacak? Gidip 1 tane kristal aldı ve kapasite olarak ne takacak bilmiyor. Bu sebeple mcu üreticisi şu aralıkta bir kapasite bağla aşağı yukarı istenilen sonucu alırsın gibi bir aralık veriyor. Frekans yükseldikce bu takılan kapasite değerleri düşük, frekans düştükce kapasite değeri daha artan oranlar veriyor. Datashetteki aralıkta bir kapasite bağlamak yada biliniyorsa kristal üreticisinin bildirdiği kapasiteyi (elde varsa) kullanmak yeterlidir.

[CLR]

@Bunalmış,

Sen benim kusuruma bakma ben seni değil sen beni yanlış anlamışsın. C ve L için filtreleme elemanıdır demiyorum ki, kullanıldığı yere göre değişir ama bu elemanların ac'de ve dc'de çalışma karakteristikleri bellidir herşey matematik üzerinden hesaplanır. Ve bu elemanlar görevlerini yaparken aslında frekans babında bir sınırlama getirirler. mesela senin bahsettiklerin üzerinden gideceğim. Aşağıda bir örnek vermişsin buradaki kapasitörün nasıl hesaplandığını biliyor musun? 

Örneğin Tek transistörlü bir yükselteçte, transistörün base bacağında polarma dirençleri bulunur.  Sinyal bir kapacitör üzerinden base'e kuple edilir.

Şimdi base devresindeki C ve R ne işe yarar dendiğinde bu bir yüksek geçiren filitre derseniz büyük hata yapmış olmazsınız fakat bu devre  filitre amacıyla değil, transistörü biaslamak ve sinyal kaynağından gelen sinyali transistöre enjekte etmek için kullanılmıştır. Haaa bu devre bu haliyle bir yüksek geçiren filitre de oluşturmuştur  ve eleman değerlerini seçerken en azından istediğimiz alçak frekanslar da yükseltilsin diye C yi mantıklı seçeriz. Ama buradaki R ve C, yüksek geçiren filitre oluştursun diye konmuş diyemeyiz.  Eğer buradaki nüans farkını anladıysak tartışmayı uzatmamın nedenini de anlarsınız.

Dolayısı ile her gördüğünüz C bir filitre devresinin parçasıymış gibi görülebilir fakat asıl gerçek başkadır.

Ben biraz açıklama getireyim, şimdi ac sinyal kaynağınız var(ses sinyali) ve amplifikatör yapıyorsunuz yani sinyali kuvvetlendireceksiniz. Dolayısıyla transistörü dc biaslama yapmak lazım tarsistörü hep çalıştırmak için ve kuvvetlenmiş ac sinyali dc voltaj üzerine bindireceğiz ve eğer ac sinyal kaynağımız bir dc bileşen içeriyorsa amplifikatör bunu da yükseltecektir bu durumda çıkıştan ses sinyali artı dc'den dolayı gürültü alırsınız  çünkü dc'de kuvvetlenmiş olur bunu engellemek için ac sinyal kaynağı ile amp arasına kublaj kond. bağlanır ve amacı sadece ve sadece ac sinyaller geçsin ve amp. sadece o sinyalleri kuvvetlendirsin amacıyladır ve ac sinyalde dc bileşen varsa onun içinde blokaj yapacaktır. Böylece de transistörlerin dc biasları değişmiyecektir. Amp. tasarımı aynı smps tasarımı gibi sağlam bir denge üzerine kuruludur. 

Şimdi gelelim hesabına, mantık basit amp girişinin empedansına Ra(R amp. anlamında ve transistörün base empedansı ve girişteli dirençlerin etkisiyle hesaplanır) dersek göreceksiniz ki bu bir high pass filter olacaktır bu durumda fc=1/2piRC( R-C resonansı ile bu formül bulunur) ile buradan C değeri bulunur. C elektrolitik kullanılır genelde ve dc bias referans alınarak devreye yönlü bağlanır. Yani hem görevi filtredir hemde hesabı resonans üzerinden yani 1-2 yazı önce bahsettiğim half power point'ten yaralanılarak bulunur.

Gelelim diğer örneğine, yani aşağıdaki,   

Mesela 3 fazlı motoru tek fazda çalıştırmak için iki faz sargısı arasına kapasitör eklenir. Bu yapıyı görünce haa amaç L ve C ile filitre oluşturmak denemez.

Geçen yazımda bahsettiğim gibi, C ve L'nin görevi bellidir. Birbirinin zıttında faz kayması oluştururlar. Bu faz kayması ile sanal 3 faz oluşturulur böylece 3 fazlı motor çalıştırılır. Faz kayması denilen konuda basit bişey, kapasitör için, kapasitör gerilim depoladığı için gerilimin akımı geriden takip etmesi olayıdır bobinde tam tersidir. Eğer anlattıklarımı biliyorsan/anlıyorsan gördüğün gibi boş boş sallamıyorum.

Ama şunu bilmelisin eğer bir kond. dc sistemde şaseye karşı kullanılıyorsa mutlaka ama mutlaka filtreleme özelliği kullanılıyordur. Sanırım sen filtrelemeyi sadece engelleme ile karıştırıyorsun, Kapasitörler, C dilinde bir nevi lojikteki maskeleme gibi gibi davranır istediklerin geçer(kublaj) veya istediğiklerin silinir(dekublaj).

bu konu gerçekten uzadı, artık yazmıyacağım senin için söylemiyorum ama benim için çok vakit kaybı oluyor.

iyi akşamlar,
   

     

[z]

Şimdi gelelim hesabına, mantık basit amp girişinin empedansına Ra(R amp. anlamında ve transistörün base empedansı ve girişteli dirençlerin etkisiyle hesaplanır) dersek göreceksiniz ki bu bir high pass filter olacaktır bu durumda fc=1/2piRC( R-C resonansı ile bu formül bulunur) ile buradan C değeri bulunur. C elektrolitik kullanılır genelde ve dc bias referans alınarak devreye yönlü bağlanır. Yani hem görevi filtredir hemde hesabı resonans üzerinden yani 1-2 yazı önce bahsettiğim half power point'ten yaralanılarak bulunur.

Ben de yazmayacagim dediysem de dayanamadim.

Oncelikle rezonans terimini kafana gore her yerde kullanamazsin.

RC devresi ile yapilmis bir  high pass filitrede RC rezonans frekansi diye bir seyden bahsedemezsin. Yok boyle bir sey cunku. 

Rezonans, LC gibi yapilarda olusur. Rezonansda toplam empedans rezonans yapisina gore ya sifira ya da sonsuza gider. Rezonans devrelerinde sistem en az 2.derecedir bu da yetmez. Karakteristik denklemin koklerin komplex eslenikdir ve reel bileseni sifirdir (yada sifira cok cok cok yakindir). Xtal icin rezonansdan bahsedebilirsin. Cunku esdegerinde LC den sozedilir. RC devrelerinde rezonansdan sozedilememesine ragmen sinusel osc devrelerini RC devreleri ve aktif elemanlarla tasarlayabilirsin. Fakat bunlarin hic birinde rezonans tabiri kullanamazsin.

Tekrar ediyorum. Salt sozel aciklamalarda dikkatli olmak gerekir cunku matematikten yoksun yorum yaparken hata yapmak kolaylasir.

Eger RC devresi ile yapilmis bir high pass filitreden bahsedeceksen isin icine hic rezonans terimi katmadan RC filitrenin kesim frekansi fc=1 / 2piRC dir dersin biter.
RC ile yapilmis Twin-T filitresinde bile rezonansdan bahsedemezsin. Bahseden yazi vs bulursan da itibar etme. Cahilligine ver.

Bunlar Analiz 2 nin konusu. Bir gozatmakta fayda var.

[Klein]

http://ww1.microchip.com/downloads/en/AppNotes/00826a.pdf
Dokümanın 8. sayfasında "Pierce Crystal Oscillator" konu başlığı altında bu kapasitörlerin etkisi üzerine bir bahis var.
Göz atmakta fayda var.