Üniversal motorların H köprüsü ile yönünü değiştirmek?

[mustafa_cmbz]

Merhabalar..

arkadaşlar elimdeki çamaşır makinesini değerlendirme çalışmalarım devam etmekte.Dün ki araştırmalarım neticesinde çamaşır makinesinin motorunun üniversal motor olarak kullanılabildiği ve hem ac hemde dc akımda gayet güzel çalıştığını gözlemledim.

Motorum hızını ayarlayabilmek için dc akımda pwm ile kontrol etmeyi düşünüyorum fakat yön kontrol olayını nasıl yapılması gerektiği konusunda tereddütlerim var.(akşam evde köprü diyot ile ac yi doğrultarak çalıştırdım fakat uçları değiştirmek aklıma gelmedi yön için     )

şimdi bu motorun direk dc motorlardaki gibi iki ucuna verilen +ve- lerin yönünü değiştirsek nasıl olur ?


birde bu alet çok yüksek devirli bir alet motorun enerjisini kesip bir anda besleme uçlarının yönünü değiştirdiğimizde motor nasıl tepki verir süreceğimiz mosfetler ne yer ne içer merak ediyorum.Ön bilgi olması açısından fikirlerinizi ve deneyimlerinizi paylaşabilirmisiniz acaba..

[eistain_54]

Staj yaptığım yerde yüksek devirli motorların yönü değiştirilirken sürücüler beslemeyi kesiyordu.Motor bu sefer şarz dinamosu gibi çalışıyordu.Endüklenen gerilimi artık nasıl yapıyosa yük gibi davranıp şebekeye geri basıyodu.Bu sırada motor frenlemeye giriyordu.Anında devir düşüyodu.Belli bi devirin altına inince durmasını bekelemeden devir yönünü değiştiriyorlardı.Orda en çok merak ettiğim motora giden akımı kestikten sonra alternatör olarak çalaışmaya başlıyo da şebekeye basmak için nasıl bir sistem yük gibi davranır?Bunu halen anlamadım.Gerçi çokta araştırmadım ama....Birde frenleme direnci dedikleri dirençlerdenn kullanılan modelleri vardı.Onda da motora giden akımı kesince motor endüklediği akımı dirençlere veriyor buda alternatöre yük bindiriyo dolayısıyla alternatör frenleme yapıyordu.Belki bir fikir verir.
Ekleme:Bu motorlar 3 faz asenkron motorlardı.Yük altında çalışıan motorlardı.

[ayhani]

şimdi bu motorun direk dc motorlardaki gibi iki ucuna verilen +ve- lerin yönünü değiştirsek nasıl olur ?

Üniversal motorları doğru akımda çalıştırsanız bile +- uçlarını değiştirerek devir yönünü değiştiremezsiniz. 

Üniversal motorda kutup sargıları endüvi sargılarına seri olduğu için devir yönünü değiştirmek için çift kontaklı bir röle ile kutup sargılarına endüvi sargılarına düz-ters bağlamalısınız. Biraz karışık oldu ama ne demek istediğimi aşağıdaki pdf'in 28.sayfasında gösterilmekte.

http://hbogm.meb.gov.tr/modulerprogramlar/kursprogramlari/elektrik/moduller/elektriklievaletlerindeacmotorlar.pdf

[mustafa_cmbz]

DC bağladık diye motorun ömründe bir kısalma olacakmıdır acaba?

verim yani direkt dc 220v ta devir ve tork  yapmak istediğim iş için gayet iyi gibi geldi bana ...

[ayhani]

DC bağladık diye motorun ömründe bir kısalma olacakmıdır acaba?

verim yani direkt dc 220v ta devir ve tork  yapmak istediğim iş için gayet iyi gibi geldi bana ...

Üniversal motorlarda kutup sargıları ile endüvi sargıları seri olduğu için ister ac ister dc gerilim uygulayın üniversal motor aynı şekilde çalışır herhangi bir olumsuzluk vs olmaz. Çünkü üniversal motora dc'de verseniz ac'de verseniz seri bağlı kutup-endüvi sargıları ve fırça-kollektör vasıtası ile akım akış yönü öyle bir değiştiriliyorki ac-dc farketmeksizin endüvi ve kutup sargılarından akım aynı yönde akıyor. Üniversitede okurken çok ilgimi çekmiş ve hayran olmuştum bu sisteme.

[mustafa_cmbz]

Şu motorların kollektörlerini gördükçe aklıma eniştemin yanında çalıştığım yıllar geliyor.Java motorların ateşleme paletlerini hatırlatıyor bana

verdiğiniz bilgileriniz için çok teşekkür ederim hocam yön değiştirme olayınıda hallettim sayenizde...

[Logan]

Motorun devrini kontrol etmek için Zero Cross devresi kurup sıfır geçişleri algılayıp 220 sinüs alternansı kısman gerekli. Ayrıca o motorların arkasında bobin+mıknatıs vardır ve motorun hızına göre belli bir voltaj+frekans üretir. Bu frekansı sayıp motorun hızını sabit tutmak için geri besleme sağlayabilirsin.Yönünü değiştirmek için ise kömür ve sargı uçlarının giriş ile çıkışlarını ters çevirmen lazım. Hızlı bir devirde iken terse çevirmeni önermem. Motorun ömrünü kısaltırsın.

Eyyorlamam bu kadar.

[mustafa_cmbz]

Motorun devrini kontrol etmek için Zero Cross devresi kurup sıfır geçişleri algılayıp 220 sinüs alternansı kısman gerekli. Ayrıca o motorların arkasında bobin+mıknatıs vardır ve motorun hızına göre belli bir voltaj+frekans üretir. Bu frekansı sayıp motorun hızını sabit tutmak için geri besleme sağlayabilirsin.Yönünü değiştirmek için ise kömür ve sargı uçlarının giriş ile çıkışlarını ters çevirmen lazım. Hızlı bir devirde iken terse çevirmeni önermem. Motorun ömrünü kısaltırsın.

Eyyorlamam bu kadar.

Peki hocam ac değilde dc de çalıştırıp sürmek bana daha kolay geldiği için hız kontrolünü dc de pic'İn pwm 'i ile yapmak daha basit ve mantıklı gibi geliyor bana.siz bu konuda nedersiniz? sizce dc de pwm ile devir kontrolü yapılabilirmi bu motorlar için..

Evet geri besleme için aynen dediğiniz gibi motorun arka tarafındaki miline bağlı bir sensör var devir okuma vs. işler için onuda kullanmayı düşünüyorum fakat şimdilik bazı soruları cevaplayıp ona göre programın akışına yapılandıracağım.

Birde dc de 400v şöyle 10-15 amperlik bir fet tarzı birşey arıyorum kolay bulunabilecek olması daha mantıklı...

200V üstüne ıgbt kullanmak daha mantıklı gibisinden bir yazı okudum forumda sizce bu hem maliyet açısından hemde kullandığım motor açısından hangisi daha verimli olur ?

[Logan]

Açıkçası Universal motoru DC ile hiç kontrol etmedim. Nasıl sonuçlar verir bilemem. Fakat kontrol edilebiliyorsa PWM sinyali işlemek, sıfır geçişleri yakalamaktan daha kolay olur diye düşünüyorum. IGBT-Mosfet konusuna gelince,  her ikisinin de birbirine göre avantaj ve dezavantajları var. IGBT'ler yüksek güçlerde daha iyi performans sağlarken yüksek anahtarlama frekanslarında verimleri çok düşüyor. Fakat mosfetlerde yüksek anahtarlamalarda daha verimli çalışıyor. 50 khz üzerine çıkmayacağını varsayarsak FGH40N60SMDF tarzı bir IGBT işini rahat rahat görecektir. Güzel bir soğutucu ve sürme devresi ile rahatça kontrol edersin. Hem fiyatı da mosfete nazaran %60 daha ucuz. Fakat dediğim gibi 50-60 khz üzerine çıkmamalısın. 100 khz ve üzeri çalışan IGBT'ler mevcut fakat fiyatta ona oranla artış gösteriyor.

[mustafa_cmbz]

peki benim güç elektroniğim vs. zayıf olduğu için soruyorum..

motor sürerken hangi frekanslar daha iyidir.? daha doğrusu motor sürerken frekansın ne gibi etkileri olacaktır mesela 50hz ile sürülen motor ile 1khz sürülen motor arasında ne gibi farklar olabilir?

[Logan]

Bu sistemi normal motor sürme devreleri ile pek karıştırma. Esasen ne kadar yüksek frekansta kontrol edebilirsen o kadar iyi olur. Voltaj geri beslemeli DC motor sürme devrelerimizde 15 khz kullanıyoruz. Artan frekans motorun ısınmasını azaltır ve mekanik ömrünü uzatır.

[mustafa_cmbz]

Bu sistemi normal motor sürme devreleri ile pek karıştırma. Esasen ne kadar yüksek frekansta kontrol edebilirsen o kadar iyi olur. Voltaj geri beslemeli DC motor sürme devrelerimizde 15 khz kullanıyoruz. Artan frekans motorun ısınmasını azaltır ve mekanik ömrünü uzatır.

hocam bilgileriniz ile tecrübeleriniz ile benimde meslek yaşantımda eksik kalan yanlarımı tamamlamama yardımcı oluyorsunuz çok teşekkürler hocam.
bunun yanında birşey daha sormak istiyorum hocam..

şimdi bu frekans olayı ile iligli motorun ömürünü uzatır ve ısınma sorunu ile ters orantılıdır diyorsunuz..peki bunun tam olarak içeriği nedir...yani frekans arttığında veya azaltığında motor ne tür bir mekanik tepki veriyor bunu kafamda canlandıramadım...görsel birşeyler tavsiye edebilirmisiniz. araştırıp ğrenebileceğimiz tarzda bir ip ucu falan..