Askeri Standartlarda Üretim

[mistek]

Bazı firmaların web sitelerinde

"Askeri standartlarda elektronik devre üretimi" şeklinde ibareler görüyorum.

+Bu ayrıcalıklı birşey midir?
+Sertifika gerekliliği gibi bişey var mı?
+Bende askeri standartlara uygun olacak devre tasarlamak istesem araştırmaya/öğrenmeye nereden başlamalıyım?
+Yaptığım şeyin askeri standartlara uygunluğunu nasıl test edeceğim ?
+Kullandığımız komponentlerin sınıflarının olduğunu biliyorum. Bunlardan Mil-std olanları seçmek yeterli oluyor mu?

Bu konuda bilgi sahibi arkadaşlar varsa fikir almak isterim.

[Mr_YAMYAM]

Hımm iyi bir konu
Askeri standardları tek bir katagoride toplamak mümkün değildir. Bu yüzden geniş bir yelpazede incelenmektedir.
1. KURAL: Kullanılan kompenentlerin ısıl faktörleri. Askeri standartlarda -40 ila +125'C arası olmalıdır.
2. KURAL: Kompenentlerin üretimsel tolerans faktörleri.
3. KURAL: Kompenentlerin ısıl toleransları.

Bu basit ön kurallar gereği incelendiğinde şu sözlerini alıntılayıp açıklamak ihtiyacı duydum.

+Bu ayrıcalıklı birşey midir?

Bu kriterler birleştiğinde ortaya öyle ayrıcalıklar çıkmaktadır ki; Kaba bir anlatımla;
Basit bir elektronik devre COMMERCIAL (Ticari) sınıfta üretildiğinde 10TL maliyet oluyorsa;
Aynı elektronik devre Askeri standartlarda üretildiğinde 5-10 katı fazla maliyet gerektirmektedir.

[mistek]

Maliyet açısından değilde kabiliyet açısından durumu merak ediyorum.

Basit düşünelim 10 tane direnç 2 tane kondasatör, PIC, Led, Buton olan bir devreyi;
-Standart komponentlerle yaptığımda standart üretim,
-Askeri sınıftaki komponentlerle yaptığımda askeri standartlara uygun üretim mi yapmış oluyorum?

[muhittin_kaplan]

http://en.wikipedia.org/wiki/United_States_Military_Standard

burada yazan STD lara kontrol et (bunlar bazıları) stok numarası parça numarası vermenin bile standardı var.

[Erol YILMAZ]

Maliyet açısından değilde kabiliyet açısından durumu merak ediyorum.

Basit düşünelim 10 tane direnç 2 tane kondasatör, PIC, Led, Buton olan bir devreyi;
-Standart komponentlerle yaptığımda standart üretim,
-Askeri sınıftaki komponentlerle yaptığımda askeri standartlara uygun üretim mi yapmış oluyorum?

Olay sadece komponent seviyesinde olmayabilir,

Misal Otomotiv yan sanayisinden TS16949 standardı şart koşulabiliyor.
ISO9001 i zaten sormayıp, var sayıyorlar.

[furkan.seker]

hayır, sadece parçaları askeri standart seçerek askeri standart elektronik devre yapamazsınız. lehiminizden, yazılımınıza kadar birçok konuda standarda uymak zorundasınız. birşey daha ekleyeyim, bunu yapanlar askeri standart üretim yapalım havamız olsun diye yapmıyorlar. gerçekten buna ihtiyaçları olduğu için yapıyorlar.

[mistek]

Anladım. Demek ki en küçük birime kadar parçalayıp nerede görev alacaksa onun şartlarına uydurmak lazım.

lehiminizden, yazılımınıza kadar birçok konuda standarda uymak zorundasınız.

İşte bu tür şeyleri merak ediyorum.


Askeri standartlarda yazılım geliştirmek, Elektronik devre tasarımı yapmakla ilgili eğitimler veriliyor mu? Kim nereden öğreniyor bunları?

[F493]

Merhaba,


    Olay şöyle gelişiyor. Olay ihale sürecinde başlıyor. İhale sonrasında askeriyenin tüm talepleri orada belirtiliyor. Standartlar, ürünün kabiliyetleri, sınır değer vb..

Daha sonrasında yapılan ürünle ilgili tüm veriler isteniyor. Örneğin malzeme toleransı, sıcaklık aralığı, dayanıklılıgı(çelik vb.), numaralandırmaları. Bu iş aslında firmanızı kanıtlamak tanınmak ile alakalı gerisi detay. Eğer dökümanlara ve standartlara çok girerseniz işin içinden çıkamazsınız, bogulursunuz. Sonrasında ürün testleri işte burada şartnameye uyum çok önemli.

Dediğim gibi güvenilir bir firma iseniz gerisi gelir. Tabiki iyi bir ekip lazım. Askeriye tarafından istenen cevaplar karşılıksız kalmamalı.

Esen kalın

[Mr_YAMYAM]

Maliyet açısından değilde kabiliyet açısından durumu merak ediyorum.

Basit düşünelim 10 tane direnç 2 tane kondasatör, PIC, Led, Buton olan bir devreyi;
-Standart komponentlerle yaptığımda standart üretim,
-Askeri sınıftaki komponentlerle yaptığımda askeri standartlara uygun üretim mi yapmış oluyorum?

Basit düşünelim ama koşulları da yerine getirelim.
Sadece kompenentleri düşünerek askeri üretim yapmış olamazsınız. Devre tasarımında gözardı edilemeyecek önemli kriterler bulunmaktadır.
1 Devre karakteristiği doğruluk derecesi.
2 Devre karakteristiği hassasiyet derecesi.
3 Devre dış etkilerden etkileşim derecesi.
Basitçe açıklamaya çalışalım.
Basitçe kullanılan bir entegrenin ısıl toleransları olacaktır.
Keza entegrenin çalışma karakteristiğine etki eden dış etkiler de olacaktır. Bu dış etkiler başta NOISE (gürültü) faktörü olmakla beraber, pasif elemanların entegrenin çalışma değerlerine olan etkileri de büyüktür.
Bir karbon direnç ısıl değişimlerde farklı değerlerde olabilmektedir. Bunu hepimiz bilmekteyiz. Keza bir kondansatörün de çevresel etkilerden etkilenmiş olması kaçınılmazdır.
Bu etkilerin bir araya geldiğinde görülmektedir ki 2. maddede belirtilmiş olan devrenin hassasiyet derecesine önemli etkileri bulunmaktadır.
Örnek verilen PIC ile bir gerilim ölçümü yapıyorsak ve bunu skalaya veriyorsak, askeri standartlarda hassasiyetinin %1 civarında okuma hatasını kabul edersek (0.00 digit) sondaki olması gereken değerin aşırı derecede oynak olduğunu görebiliriz.
Bu skala oynaması devredeki elemanların ısıl değişimleri ile daha fazla oynak hale geliyorsa o devre külliyen askeri standartlarda KULLANILAMAZ anlamına gelmektedir.
İşte bu bahsedilen hassasiyet kuralının tam olarak yerine getirilmesi, devre girişinden itibaren çıkışa kadar olan tüm komponentlerin toleransı, ısıl toleransı, dış etkilerden etkileşimleri hesaplanarak devre tasarımları yapılmaktadır. Bu tasarım bazen öyle karmaşık olabilmektedir ki örnekte verilen basit bir devre bile komplike hale gelebilmektedir.

[mistek]

Tamam istenen şartlarıda sağladık diyelim yaptım-oldu. Satın alan birimde aldı inceledi evet bizim isteklerimizi karşılıyor tamam dedi. Burdan sonra ben artık askeri standartlar da üretim yapabiliyor mu olacağım? Bu işin sertifikası falan var mı? ISO9001 gibi mesela.

İşi kuralına göre yaptıktan sonra çok problemli bir süreç değil gibi duruyor. (?)

Peki bunların öğretildiği kitap/dergi/uygulama notu/okul/kurs gibi yerler var mı ?

Mesela şöyle örnek vereyim.
Yine Mr_YAMYAM'ın %1 hassasiyet konusundan gidelim.

4 katlı PCB çizerken Sinyal-Power-GND katlarına dikkat ediliyor. Askeri standartlara göre yapılırken, illa 1. kat GND 2.kat Sinyal olacak şeklinde kesin sınırlar varmı? Yani konuyu çok bilmediğim için sorularım alakasız olabilir.
Bi yerde mesela komponentlerin tek yüzde olması gerekiyor gibi yazılar okumuştum. Bu şekilde sınırlamaları merak ediyorum.

Ben kartı üçgen tasarlayıp yine %1 hassasiyetle okuma yapabiliyorum başka bir firma yuvarlak yaparak aynı şekilde doğruluğu sağlıyor. Askeri standartlar, kartların hepsi kare olacak diyor mu gibi sorular kafamda dolaşıyor.   

[Mr_YAMYAM]

Tamam istenen şartlarıda sağladık diyelim yaptım-oldu. Satın alan birimde aldı inceledi evet bizim isteklerimizi karşılıyor tamam dedi. Burdan sonra ben artık askeri standartlar da üretim yapabiliyor mu olacağım? Bu işin sertifikası falan var mı? ISO9001 gibi mesela.

İşi kuralına göre yaptıktan sonra çok problemli bir süreç değil gibi duruyor. (?)

Peki bunların öğretildiği kitap/dergi/uygulama notu/okul/kurs gibi yerler var mı ?

Mesela şöyle örnek vereyim.
Yine Mr_YAMYAM'ın %1 hassasiyet konusundan gidelim.

4 katlı PCB çizerken Sinyal-Power-GND katlarına dikkat ediliyor. Askeri standartlara göre yapılırken, illa 1. kat GND 2.kat Sinyal olacak şeklinde kesin sınırlar varmı? Yani konuyu çok bilmediğim için sorularım alakasız olabilir.
Bi yerde mesela komponentlerin tek yüzde olması gerekiyor gibi yazılar okumuştum. Bu şekilde sınırlamaları merak ediyorum.

Ben kartı üçgen tasarlayıp yine %1 hassasiyetle okuma yapabiliyorum başka bir firma yuvarlak yaparak aynı şekilde doğruluğu sağlıyor. Askeri standartlar, kartların hepsi kare olacak diyor mu gibi sorular kafamda dolaşıyor.   

Yaptım oldu demek burada biraz garip oluyor.
Askeri standartları belirten bazı kriterler vardır. Bunları kabaca önceden belirtmiştim.
Şöyle söyleyeyim.
Bir devre yaptın çalışıyor. Hem de yüzde 1 gibi iyi kararlılıkla çalışıyor.
Askeri standartlarda sayılabilmesi için bu devrenin acımasız testlerden geçirilmesi gerekmektedir.
Aklıma gelenleri yazayım.
1 ISIL TESTLER: Devre -40'C den +125'C a kadar farklı ısıl ortamlarda test edilir ve kararlılığı gözlemlenir.
Belli toleransların dışına çıkıyorsa devre askeri standartlarda değildir.
2 DARBE TESTLERİ: Devre kullanım amacına göre belli darbelere maaruz bırakılır. Sonuçlar gözlemlenir. Devreyi 1m den yere bıraktığında devrede hasarlar oluşuyorsa veya sapmalar gözlemleniyorsa o devre askeri standartlarda olamaz.
3 DIŞ ORTAM TESTLERİ: Devreyi alacak firma, hamama götürüp iyi bir kese attırmak isteyebilir. +50'C- +60'C lık bu nemli ortamda devre yandım ALLAH kurtarın diyorsa;
Çok tozlu çöldeki kum fırtınasında kullanılmak için benzer ortamda test istenecektir. Devrenin gözüne kulağına burnuna toz kaçıp ta hapşırıyorsa bu devre yaramaz denilecektir.
Aşırı elektromanyetik ve radyasyon ortamında kullanılması gerekebilecektir. Bu tür ortamlardaki testlerde devre şapşırtıyorsa KULLANILAMAZ demektir.
4 UZUN SOLUKLU KULLANIM: Uzun süreli kullanım esnasında devrede herhangi bir sapıtma, kayma, vbg. olgular olmamalıdır.
Bunlar basitçe aklıma gelenlerdir.
BUNUNLA BERABER:
Gerçekten iyi bir devre tasarladın ve bu devreyi yukardaki maddelere göre testlere tabii tuttun. Hepsinden başarılı bir şekilde çıktı. Askeri sınıftadır diyebilirsin. Ancak bunun belgesini istersen ilgili birimde testlerden geçirip (Sanırım TSE ve sanayii ve ticaret bakanlığı idi) üretiminin askeri standartlarda olduğunu kanıtlayan belge alabilirsin. Bu belge ile üretiminin kimliklendirmesini de yapmış olursun.
Ama unutmamalıyız.
Yukarda açıklamış olduğum aklıma gelen birkaç madde koşullarını bile yerine getirebilmek oldukça zordur.
Öyle birkaç direnç birkaç kondansatör kullanımı ile basit bir devreyi ASKERİ standartlara çekemezsin. Bunun koşullarını yerine getirebilmek hayli zor olup, test için kullanacağın aletler de öyle birkaç bin dolarlık aletler olmayacaktır.

Şurada bir şey dikkatimi çekti.

Maliyet açısından değilde kabiliyet açısından durumu merak ediyorum.

Basit düşünelim 10 tane direnç 2 tane kondasatör, PIC, Led, Buton olan bir devreyi;
-Standart komponentlerle yaptığımda standart üretim,
-Askeri sınıftaki komponentlerle yaptığımda askeri standartlara uygun üretim mi yapmış oluyorum?

Basit bir buton bile olsa;
Ticari kullanım için olanları vardır, askeri amaçla üretilmiş olanları vardır.
Ticari kullanım için olanlar herhangi bir ömür ile bilgilendirilmez, ancak askeri standartlarda olabilmesi için belli bir ömür ve dayanıklılık kuralına uygun olmalıdır.
http://www.atakel.com/urun/apem-askeri-switch-panel/TR/
Yukarıdaki link incelenirse demek istediğim anlaşılabilecektir.

[mistek]

Yaptım oldu'dan kasıt tasarım uygun şekilde bitti demek istemiştim.
--
Evet sanırım şimdi taşlar yerine oturdu.

Askeri standartlarda üretim için sağlam altyapı, bilgi birikimi ve test ortamları gerekiyor.

Standart sınıflarına bir göz atayım.

[Mr_YAMYAM]

Linki senin için gezerken basit bir LED dikkatimi çekti
http://www.atakel.com/urun/apem-q6-6mm-ip67-panel-montaj-led-indikator-sinyal/TR/
Kabaca ticari sınıf benzer bir LED 10 kuruşa temin edilirken, böyle bir LED göstergenin fiyatı nedir acep

[mistek]

Yarın fiyat alayım hocam bende merak ettim açıkcası.

[Mr_YAMYAM]

Yarın fiyat alayım hocam bende merak ettim açıkcası.

CHOC (ŞOK) olma haa.
Bir LED ortalama 10 kuruş ise örnekteki basit bir LED indikatör takribi 2.5TL den başlar.
Alıştırayım ki ilerde şok yaşamayasın