İnsansı Öğrenme

[hasankara]

Kulağımızın, insansı robot deyimine oldukça aşina olduğu şu günlerde aklımı ara ara meşgul eden bir soru, insan anne karnından itibaren öğrenmeye başlayıp sürekli devam ettiriyor, nasıl yapıyor? bir süre sonra yıllardan beri üzerinde birçok mühendisin çalıştığı akıllı robotları solda sıfır bırakıyor. düşünüyorum ki üzerinde mikrofon olsun kamera olsun dokunmatik algılamada ve hatta hareket edebileceği eklemleri de olsun ama içerisine çok temel sayılabilecek yüklenmiş program sayesinde her şeyi kendi öğrensin. zan ediyorum ki bunu sadece ben düşünmemişimdir.

Biz temel şeyleri yükleyeceğiz; merak etme, acı duyma, mutluluk duyma gibi. bu temel kuralları biz yükleyeceğiz. kendisi merak edip rastgele davranışlarda bulunacak sonucunda acı duyduğu zaman onu öğrenecek. tekrar acı duymak istemeyecek. veya mutluluk duyduğu zaman onu yapmak isteyecek. belki periyodiklikleri takip edebilecek. periyodiklik konusunu sesleri algılayabilmesi için düşünmüştüm. şarj olduğu zaman mutluluk duyacak şarjının bitmesini istemeyecek... liste uzar gider, ama bir süre sonra eklemlerini mükemmel kullanabilecek bir sistem haline gelsin ve bu halinde tüm öğrendiklerini kopyalayıp diğer sistemlere yükleyelim ve hepsi kaldığı yerden öğrenmeye devam etsin. daha ilerisi biraz ürkütücü insanlara hiç ihtiyaç kalmasın gibi .

şahsen ben robotik sistemlerin dönüm noktasının bu temel öğrenme programı olacağı düşüncesindeyim. bu konuda bana ne derece katılıyorsunuz? sizin bu anlamda esinlendiğiniz bir şeyler oldu mu? biraz fantastik de olsa bu konuda başkalarının da düşüncelerini duymak isterim.

[Kabil ATICI]

Unuttuğun nokta insanlar robotlar üzerinde ne kadar zamandır çalışıyor, organik robotlar üzerinde ne kadar zamandan beri çalışılmakta.

Birincisi aşağı yukarı belli, ikincisini bilmiyoruz...

Robotların donanımını yazılımını insan yapmak zorunda, organik robotların çoğunlukla donanımı bios ile gelmekte, kendi kendini programlayabilmekte ve gerektiğinde diğer organik robotlar tarafından programlanabilmekte.

[Tesla.25]

Dediğiniz tüm şeyler yapay zekaya giriyor. Yapay zeka sayesinde robotlara önce bir "bilinç" kazandırılacak. Kendinin ve üzerindeki herşeyin farkında olacak. Daha sonra üstündeki cihazların kullanımlarını ve durumları, yavaş yavaş öğrenecek, gelişecek. Sporcuların ciğerlerini ve nefes almayı daha iyi kullanmayı öğrendikleri gibi mesela.

[hasankara]

ambar7 organik robot diye baktım ama net bir açıklamaya rastlayamadım. organik sıfatı ile ne belirtilmek isteniyor? kimisi ağaç dallarını kablo olarak kullanmak gibi yazmış zannımca bu tamamen kendi yorumu. yoksa tamda benim bahsettiğim gibi sadece bir algoritmayı mı belirtiyor?

neden sadece bir algoritma dedim? daha önce robot yapma girişimim olmadı ama sanırsam robot yapma sürecini şöyle söyleyebiliriz, önce mekaniği yap daha sonra yazılımı geliştir, bir süre sonra donanıma ekleme yap tekrar yazılımı güncelle. yani önce donanım yapılıyor ve donanıma göre yazılım yakıştırmasını mühendisler yapıyor. ama bu işlem de bir yere kadar yapılabiliyor ve yazılım anlamında çoğunlukla belli bir nokta geçilemiyor. ve eldeki donanımla çok daha iyisinin yapılabilineceği de bu mühendisler tarafından biliniyor ki sürekli üzerinde yazılımsal olarak yoğunlaşıyorlar. ama bir bebeği sadece kendi ailesi bile çok iyi geliştirebiliyor. en azından hiç okula gitmese bile kendi başına tarla bağ bahçe işlerini yapabilir hale gelebiliyor. yani vurgulamak istediğim esas nokta kendi başına öğrenme yetisi ve donanımdan daha çok yazılım kısmı. yani insansı bir robot olmak zorunda değil sadece insansı öğrenebilecek bir program.

[LukeSkywalker]

Transscendence filmini izlemenizi tavsiye ederim.
Ayrica insan beyninin islem gucu bence yakinda makinalar tarafindan asilacak. Yani insanin urettigi makina insandan daha zeki hale gelecek. Bu isin sonu skynet'e gider. Google bu konuda inanilmaz yatirimlar yapiyor.

mesaj birleştirme:: 15 Temmuz 2014, 22:55:45
Internetten otomatik bilgi edinebilecek makinalar gelistiriliyor, yani ogrenebilme yetenegine sahip makinalar cogalmakta.

[hasankara]

şunu da düşündüğüm zamanlar oldu. cihazı usb den takıyorsunuz ve bilgisayar cihaza dair hiç bir bilgisi olmasa bile kendi içerisinde bir süre sonra driver meydana getirip cihazı kullanabilir hale geliyor. veya hiç tanımadığınız bir donanımın sadece elektriksel bağlantılarını rastgele bilgisayarınıza bağlantılıyorsunuz ve bilgisayar bu bağlantılar üzerinden kendi sinyaller vererek ilk başta cihazın besleme kabloları tespit edecek bir süre sonra haberleşme kanalını tespit edecek ve donanımı kullanmaya başlayacak. bu açıdan yaklaşınca aslında bazı basit problemleri çözdürebilecek programlar üretilebilir gibi geliyor bana.

[Kabil ATICI]

Kimileri aksini söylese de teknik açıdan şu anda tüm organik canlılar organik robotlardır. İnsan, hayvan, bitki..

[Tesla.25]

Kimileri aksini söylese de teknik açıdan şu anda tüm organik canlılar organik robotlardır. İnsan, hayvan, bitki..

Değişik bir bakış açısı ama bence gayet güzel bir tabir.
Daha doğmamış her çocuğun sonuçta bir gün insan olacağı gibi.  Doğduktan sonra da, hiçbir işi  yapamaz ama yavaş yavaş öğrenir. Robotlar da aynı şekilde düşünülebilir.

[hasankara]

bu soruyu sorarken ki amacım çatışma çıkartmak değil elbette sadece beyin fırtınası. sonuçta teknolojik gelişmelerin çoğu doğadan esinlenerek oluşmadı mı? konunun o boyutlara ulaşmasını istemiyorum özellikle bunun uyarısını peşinen yapmış olayım, dediğim gibi sadece beyin fırtınası.

mesela bir an da olsa düşünmediniz mi, vay be insan beyni bunları nasıl yapabiliyor? heh işte o sıra yaptığımız yorumları duymak istiyorum aslında.

[Kabil ATICI]

İnsan beyni sürekli olarak dener, araştırır, uygular. Bebek daha elini kolunu bile kontrol edemez. O yüzden bebeklerin ellerine küçük keseler geçirirler yüzlerini gözlerini yırtmasın diye, ama bebek sürekli dener, sonunda kaslar beyin tarafından belirli bir fonksiyona erişinceye kadar, sonra bir sonraki aşamaya geçer.

Belki biz farketmeyiz ama elimizi klavye üzerinde hangi tuşa basacağını belirleyene kadar yaptığı hesap işlerini hayal bile edemezsiniz. Ki bu işlemi çok kısa bir sürede yapar. Üstelik gereken enerjiyi sadece gerektiği kadar üreterek.

Şu anda ürettiğimiz süper bir bilgisayar bir sineğin beyninin yanında abaküs gibi kalır.

Biyolojik sistemlerle ürettiğimiz ürünleri karşılaştırmak biraz uygun değil. Elektronik ile ilgili gelişimimiz topu topu 100 yıl kadar.

Çoğunlukla bilgisayar olsun, elektronik olsun geliştirilen sistemlerde biyolojik yaklaşımlar kullanılmaktadır.

[hasankara]

peki bir dna sarmalından gitmek istesek ne kadar akılıca olurdu? tüm sıralamalar incelenip buradan bir algoritma çıkarılır mı yaklaşımı ne derece mantıklı görülebilir? günümüz teknolojisi ile bir hücredeki sarmalın, hiç sektirmeden tüm sıralamalarını okuyup bilgisayara kayıt ettirebilir miyiz? hatta iki farklı insan, özellikle tam zıt özellikleri barındıran insandan alınmış dna lar bu şekilde incelense. buradan tersine bir mühendislikle çıkarımlar yapılabilir gibi düşünüyorum. dna yı, mikrodenetleyiciye yüklediğimiz hex kodlarına, yine eminim ki sadece ben benzetmemişimdir. sonuçta az görülebilecek bir hex koduyla bile çok marifetli hale gelebiliyor mikrodenetleyiciler.

diğer bir yaklaşımda düşündüğüm diğer şeyler; mesela insan beynini kontrol ederek kalbini durduramıyor. yani normal çalışma şeklini kast ediyorum, kasların kasılması olaylarını beyin kontrol etse de mantığa hiç bir şekilde bağıntılı değil. yani bir kaç saniye durdurayım da bakalım nasıl hissedeceğim diyemiyoruz. eğer bu özelliğimiz olsaydı anne karnında denemelerle durdurabilirdik.

buradan yaklaşımla şunları düşündüm, program erişebildiği tüm değişkenlere rastgele sayılar yükleyerek kendisini iyi hissettiğinde bunu kayıt altına alacak. daha sonra tekrar denemeler yapacak ama diğer iyi hissettiren şeyleri de ara ara yapmaya devam edecek. bu duruma program belleği de dahil. yani erişebildiği kadarıyla program belleğine rastgele bir şeyler yükleyecek daha sonra iyi hissedip hissetmediğine bakacak. çok temel düşünmeye çalışıyorum şuan. iyi hissetmesi ise ilk programlanma anında ki belirlenmiş olan kurallar olacak. bu kuralları tabi kendimize göre belirleriz .

[Gökhan BEKEN]

Öğrendiği şeyin doğru veya yanlış olduğunu da anlaması lazım. İnsanlar yıllar sonra, "o kadar zaman çalıştım, yanlış anlamışım", ya da "keşke daha işe yarar şeyler öğrenseydim" gibi şeyler diyebiliyor. Robotların da böyle bir sorunu olacak, tabi bu soruna ulaşana kadar bir fırın elektron yemesi lazım

Şunu unutmayalım, insan vucudunun her tarafı sensör. Bildiğim kadarıyla başarılı bir şekilde koku ayırt-edebilen bir sensör hala yok. Gördüğü nesneleri ayırt-etmek, hiç tanımadığı şekilleri benzeterek anlamak, bir nesnenin organik mi plastik mi olduğunu bir bakışta olmasa da bir dokunuşta anlamak, ciddi bir donanım ister.
mesaj birleştirme:: 16 Temmuz 2014, 00:46:19
Hiç duymadığım yeni bir müzik çıktığında, bu şarkı olsa olsa "xxx" şarkıcınındır, tarzı bildiğin o...
şeklinde gayet emin olarak yorum yapabiliyorum ve haklı çıkıyorum.
Beste yapabiliyorum, doğaçlama müzik yapabiliyorum, bunları bir robota nasıl yaptırabiliriz?

[hasankara]

gökhan elektronlar hep boşa gidiyor işte bir öğrenmeyi öğretemedik hergelelere . tamam bak bu insan beyni çok fena çok acayip demekle de bir yere varamıyoruz ama bir bebekte kolay yetişmiyor sonuçta. ağzından bir kelime çıksın diye yılların geçmesini bekliyoruz. ama kafalarımızın arasına bir kablo çekip tüm bilgileri aktaramıyoruz da belki böyle olsa insansı öğrenmeye da gerek kalmazdı .

çok kompleks düşünmene gerek yok öyle bir program yaz ki 2 sene sonunda kendi çevre birimleriyle bir harf söyleyebilir hale gelsin. ama sadece seni mikrofondan duyabilecek. belki kamera dan da faydalanabilir. eğer bunu hakkıyla yapabilen program yazılabilirse olayın büyük kısmı halledilmiş, yani ipin ucu bulunmuş olur.

[Gökhan BEKEN]

Evet katılıyorum, bence bu algılama işlerini önce ayrı ayrı bitirmek lazım. Ses algılama ve sesten çağrışım ayrı proje, koku ayırtetme ayrı proje, dokunduğu şeyin cinsini algılamak ayrı proje gibi... Bunlar için de sağlam donanım gerekiyor, yani altyapı sağlam olacak ki yazılım yazılabilsin.
Bu saydıklarım insanların yetenekleri için tabi... Robotlara has başka konular bulup, onları kendi kendilerine, kendi donanımlarıyla halledebilecekleri birşeylere yoğunlaşmak bir başlangıç olabilir.

[hasankara]

bak daha temel düşün.

örneğin biz yüksek sesle bağırdığımızda korkması gerek mutsuz olacak. yani en başta bu kuralı yüklediğimizi düşün. atıyorum program kendisi rastgele sesler çıkarttığında sesini çok fazla çıkarmaya başladı ve biz bir anda sesimizi yükselttik devamında program mutsuz oldu. hemen bu olayı kayıt edecek. ve kendisinin yaptığı bu yüksek ses çıkarma davranışı sonuç olarak kendisini mutsuz etmiş olacak. rastgele sesler çıkartırken bu sefer bu hususa dikkat edecek.

periyodiklikleri takip etme muhabbetinide şuradan düşündüm, sonuçta periyodiklik varsa bu bir mantık belirtisidir. periyodiklikleri takip ettirip bu bilgileride kayıt etmesini sağlayabiliriz. bu sayede bizim söylediğimiz harfleri daha kolay öğrenebilecek. diğer bir düşündüren nokta ise periyodikliği takip etme işini de kendisi mi öğrenmeli? bak yukarıda bilgisayara driveri olmayan bir cihaz taktığımız örneğini düşün.