Elektrikli asenkron motor hakkında

[yas]

EMK ve MMK farkli seyler........

....Evet 1 sarimlik devasa gucte motor yapabilirsin. Keza yuksek guclu motorlarda ustelik 10Kv gerilimle calisan motorlarin her bir olugunda 1 tur falan olur.

Youtube da MW gucteki motor videolarina bir bakin.

Bülent hocam, uzun uzun yazmak hem beni çok sıktığı hem okuyanları sıkmamak için mümkün olduğunca kısa tutmaya çalışıyorum. Bu sebeple bir çok şey havada kalıyor. Emk ile mmk (bu terimi teknik lisede iken zıt emk olarak öğrendik) yı tabi ki biliyorum. Zıt emk devrede olmasa çekilecek akımlar alır başını gider. Bunda herkes hem fikirdir sanırım.

Benim yukarıdaki yazılarda vurgulamak isteğim elektrik makinelerinde gerilim ve frekans sabitken gücü belirleyen ana unsurun nüvenin ebatı olduğudur. Belirli ebatlar belirli güç aralığında olabilirler. Örneğin maksimum doygunlukta 100VA transformatör sarılabilen bir nüveye 80-90VA transformatör sarılabilir ama 120VA güç üretecek bir sarım yapılamaz.

Çok yüksek güçlü motorların ve alternatörlerin az iletkenli sarılmalarının en önemli sebepleri tamamen yapılabilirlik yani imalatın sınırlarıyla alakalıdır. Genelde alternatörler 5000 volt civarı, motorlarda maksimum 11500 volta kadar üretilirler. Daha yüksek gerilimlerde üretilmemelerinin sebebi yüksek voltajın tehlikeleri ve kontrolü ile direkt olarak alakalı olmasıdır. Misal olarak 10MVA lık 3 fazlı bir motoru 10 amper çekecek şekilde üretmeye kalkacak olursak fazlar arası ~581 MV lik bir gerileme ihtiyaç olacaktır. Günümüz motor yol verme ve motor üretim teknolojileri bu gerilimleri kontrol etmeye uygun değildir. Bu mertebedeki bir gerilimi kablo ile taşınması, motor terminallerine bağlanması, kumanda edilmesi, canlılarla olan güvenli mesafenin sağlanması teorik olarak evet ama uygulama aşamasında mümkün ve akılcı değildir. Bu sebeplere çok daha fazla eklemeler yapılabilir. Bu yüzden gerçek hayattaki uygulama gerilimi sınırlara takıldığı için geriye kalan tek seçenek hepimizin de bildiği gibi akımı artırmaktır. Az önce verdiğim örnekten gidecek olursak 10MVA 3 fazlı bir motor için standart 6.9kV gerilim kullanıldığında ~842 Amper bir akım söz konusu olacaktır. Bu akımı taşıyacak olan kablo kesiti afaki olarak söylüyorum en az 240mm² civarındadır. Bu ölçü sadece iletken kesiti için kabaca bir kesit bunun birde izolasyon malzemesinin kalınlığı da düşünüldüğünde ve bunu bir kaç sipirde olsa bobin haline getireceği düşünüldüğünde her babayiğidin saramayacağı sarsa bile statora oturtmakta çok zorlanacağı bir imalat olduğu ortadadır. Birde Motor ve alternatörlerin mekanik hareketli yapıya sahip olmaları bu durumu daha da zorlaştırdığı için OG seviyesinden çıkamamasının en önemli nedeni bu imalatın sınırlarıdır. Transformatörler hareketli parça olmadığı ve giriş ve çıkışında sadece elektriksel dönüşümler olduğu için izolasyon ve güvenli mesafenin sağlanması daha kolaydır. Motor sargısındaki akımın artırılması konusuna dönecek olursak, özetle demek istediğim sargıdan sipir eksildiğimizde iletken kesitini artırmıyorsak yükselen akım güç artışına değil ısınma ve bir süre sonra sargının yanmasına sebebiyet verecektir.

[z]

Simdi sipir eksilttikmi tel kesitini de artirdik mi nuvemiz de gereginden buyukse motorumuz guclu hale geldi mi gelmedi mi?
Bu kismi biraz eksik (yoruma acik) kalmis.

Motor gucu artiyor.

[yas]

Simdi sipir eksilttikmi tel kesitini de artirdik mi nuvemiz de gereginden buyukse motorumuz guclu hale geldi mi gelmedi mi?

Tabi ki evet.

[bulut_01]

Peki bobinin ısınması örnek 80 derece üstü manyetik akıda düşmesine neden olur mu? motorun mekanik gücüde bobinin ısınmayla dogru orantı olarak düşer mi?

[yas]

Peki bobinin ısınması örnek 80 derece üstü manyetik akıda düşmesine neden olur mu? motorun mekanik gücüde bobinin ısınmayla dogru orantı olarak düşer mi?

Benimde merak ettiğim bir konu, Sahada gözlemlediğim kadarıyla ısınma ile motor mekanik güç kaybı olmuyor gibi, ama göreceli bir durum kendi tecrübelerimde 37~110kW lık güçte 8-10 saat çalışmış bir asenkron bir motorun soğutma kanallarını elle kontrol ettiğimde bir miktar sıcaklık oluyor. Motor durduğunda rotorla birlikte dönen fanda durduğu için soğutmada durmuş oluyor. En fazla 1 dakika içerisinde motor gövdesinde elle kontrol edilmesi mümkün olmayan bir sıcaklık oluşmakta. Oluşan sıcaklığı hiç ölçmüş değilim tahmini en az 80°C desem tamamen sallama olur. Isı ile manyetik akıda azalma olup olmadığı azalma varsa kayda değer olup olmadığını bende merak etmekteyim, zira bir çoğumuz biliyordur belki küçük güçlü sabit mıknatıslı dc motorlarda ısı manyetik alan kaybına sebep olmakta, kulaktan dolma bilgilere göre kimi mıknatıs 80°C kimi mıknatıs 150°C manyetizmasını kaybetmektedir. Bu durumun elektro mıknatıslanmada olmadığını düşünüyorum. Belki bilgisi/tecrübesi olan birisi doğrusunu anlatır.