Gerilim bölücü ile transistör sürme

[mfurkan7]

Merhabalar,
Internette asagidaki devreyi gördüm. Normalde transistörü sürerken Ib akimi belirleyip Ic'yi ayarlardik. Asagidaki sinyal amfi devresini nasil sifirdan tasarliyoruz? Burada Rb olmadigi icin Ib akmiyor gibi gözüküyor. Emitterde de direnc yok. Ib yoksa cikisi ne kadar arttirip azaltacagimi nasil belirlerim?
Son olarak neden base'e 100uF'lik seri kapasitör atilmis?

[asma]

Merhaba
Normalde bu tip sorulara cevap yazmaya çekinirim , yazmam.
Başlıkta yazdığını google ile arasan o kadar çok cevap bulursun ki şaşırırsın. Eğitimde müfredat konusu. Yani lise veya üniversitede elektronik dersi gördüm diyen herkesin karşısına çıkmıştır 'transistör polarmaları' bu konu.

Gelelim devreyi kısaca yorumlama işine.
Normalde Ib akımını belirleyip Ic yi ayarlamıyoruz.
Bu bir yükselteç olarak düşünülmüş ancak audio amp. olmaz bundan.
Amplifikatörün çalışma klasmanını belirleriz. Tek transistörlü yapıda ve audio sinyal işleyeceğini iddia ediyorsak A sınıfı amfi yapmak durumundayız.
Bu devre ile vınıltıyı cozurtuya yükseltmek mümkün. Hesap kitap yok bu devrede.

Zaten girişinde astable 555 varsa bu devreye gerek yok. 555 çıkışına orada kullanılan 100uF kondansatörü seri bağla yeter. Aynı sesi alırsın. Yalnız voltaj yükseldikçe seri kondansatör tek başına yetmez , seri dirençte eklemelisin. 12-15V için 100 ohm gibi

Yukarıdaki devrenin tutar bir yönü yok.

Kusura bakma sorun da , gördüğün devre de elektronik platformunda 'zor' cevaplanacak türden.

Kolay gelsin.

[mfurkan7]

Hocam merhabalar,
Yanitiniz ve zaman ayirdiginiz icin tesekkürler. Buraya yazmadan önce arastirdim ancak ben transistörlerde Ib ile Ic'yi ayarlariz bilgisinde takili kalmisim. O nedenle Ib'nin bu devrede nasil hesaplandigini merak ettim.
Ideal audio amp nasil olur sorusu aklima geldi bu devrede(hazir IC kullanmadan). Bu kismi arastiracagim. Aklima gelen darlington cifti ile bu is olur mu? Cevap tabii ki de olur gibi olacak gibi geldi. Ancak sizin yorumunuzdan amplifikatör calisma klasmanlarina da bakmam lazim. Buraya da asina degilim.


Edit: Ingilizce bir video bulabildim. Hesap kitaplari güzelce anlatmis benim acimdan. Konuya sonradan girenler olursa faydali olabilir.

https://www.youtube.com/watch?v=jPSIQDyKm90&ab_channel=TheOrganicChemistryTutor

[yas]

@asma nın söylediklerine katılmakla birlikte ilave olarak bu devre belli şartlar altında yükselteç olarak çalışabilir.
Öncelikli şart Vcc nin 5 volt civarında olması gerekir. R1/R2 oranına bakılacak olursa 1/10 olduğunu görülmekte. Q1 in (2N3904) Ib akımının tam doyumda yani Q1 in iletimde olduğu durumda beyz-emiter arası ~700mV olduğunu biliyoruz. Vcc 5 volt iken R1 direnci üzerindeki gerilim düşümü ~450mV civarında olacaktır.
UR1 = (U/(R1+R2))xR1 (Bu durumu sükunet olarak ifade edelim anlatımın ilerleyen aşamasında lazım olacak)
Bu durumda şemada SPK1 bağlantı noktasında yük olması koşuluyla Q1 in kollektöründen bir miktar sızıntı akım akacaktır. Yani Q1 tam iletimde yada tam kesimde olmayacak.
C7 kuplaj kapasitesine gelince (bence değer seçimi tamamen sallama bir değer olmuş), kapasiteye uygulanan sinyalin genliği gnd ye doğru inerken R2 üzerinden şarj olmaya başlayacak sinyal yön değiştirip yukarı yönlü yükselirken sinyalin gnd ye göre genliği + kapasite üzerindeki genliğin toplamı yükselme eğilimde olduğu için beyzin biraz daha uyarılmasını sağlayarak Q1 in kollektör akımının yükselmesini sağlayacaktır. Girişteki değişim durduğunda R1 ve Q1 beyz akımı deşarjından dolayı kapasite boşalmaya devam edecek, deşarj durduğunda Q1 kollektör akımı sükunet seviyesine dönecek.
Sinyal değişimi tekrar diğer yönde hareket etmeye başladığında yani sinyal giriş ucumuz gnd ye doğru hareket ettiğinde deşarj olmuş olan kapasite R2 üzerinden tekrar dolmaya başlayacak yani R2 üzerinden hem kapasite akım çekecek, hem de R1 akım çekecek olduğu için beyz-emiter arasındaki eşdeğer direnç değerinin düşmesinden dolayı beyz-emiter arasındaki gerilimde düşmüş olacak. Bu durumda sinyalin genliğine de bağlı olarak Q1 in sükunet akımı daha da azalacak yada tamamen sıfırlanacak.
Not: Videodaki anlatım gayet güzel.