Smps topraklama çeşitleri nedir.

[Mr.Thinking]

Şebeke topraklaması kullanılmayan metal kasalı bir cihazin kasasından elektrik çarpıyor. Cihazin tasarımı bu şekilde. Cİhazda mainwell in Smps i var. Mainwell de Emi filtresinden sonra faz ve nötr den cihazın kasasina bagli 2 adet 2.2nf 2Kw suni bir topraklama gibi bir devre koyulmuş. Bu kapasitor devresi nin teorik aciklamasi ve adı nedir? Kasadaki elektriğin sebebi bu kapasitörlerin arızalı olması olabilir mi?
Bir çok Smps topolojisi inceledim ama bu şekilde bir kapasitor kullanimina ve açıklamaya rastlamadım.

[seron]

Şu yapıdan bahsediyorsunuz:



Seri bağlı o kapasitörler Y sınıfı kapasitörlerdir ve anlık yüksek piklere dayanıklıdır. EMI filtresi gördüğüm çoğu yerde bu yapıyı görüyorum. Ben de nedenini bilmiyorum konuyu takip edeceğim.

Bu arada o kondansatörleri şaseden ayırırsanız çarpılmazsınız. Benim bilgisayarın güç kaynağına ve duvara dokununca ben de çarpılıyorum. Ev topraklamalı, ayrıca kaçak akım rölesi de var. Ustalar ne diyecek bir bakalım...

Sonradan ek: Elimde bazı PDF'ler var, o pdflerde yukarıda çizdiğim yapı ayrıntılı şekilde anlatılmakta ve hesaplamaları da gösterilmekte. Ama benim arşiv çok karışık, bulabilirsem buraya yüklerim.

[M.Salim GÜLLÜCE]

Arkadaşlar EMİ filtre dediğiniz şey Besleme yoluyla gelen parazitik palslerin bloke edilmesi amacını taşır.
Eğer gövdeye toprak hattı bağlanmazsa EMI filtreden de bahsedilmemiş olur. Amacı doğrultusunda kullanılmamış olur.
Parazitik palsler DV/DT (Birim zamandaki voltaj yükselme hızı) çok yüksek ancak enerjileri düşüktür. Buna rağmen cihazlarınıza hasar vermesi sözkonusudur.
Bunun bloke edilmesi bobin ve kondansatörlerle filtrelemekle ancak mümkündür.
Bilgisayarınızn kasası sizi çarpıyorsa ya piriziniz yada enerji kablonuzda toprak hattı kesik demektir.
Aynı şekilde SMPS Devrenize toprak bağlamamışsanız gene sizi çarpar ve bağladığınız cihazlarda potansiyel AC kaçak gerilim oluştuğundan çalışır şekilde bağladığınız her cihaz arızalanmaya potansiyel bir durumdadır.
Özellikle bilgisayar portlarına bağlanan cihazlar bağladığınız cihazları ve bağladığınız bilgisayarı bozabilir.
Aşağıdaki resimde sarıya boyadığım kapasitörler anlattığım parazitik pals sönümleyicidir.
Toprak mutlaka olmalıdır. Yoksa kapasitörlerden birisi arızalansa kaçak akım rölesi bile hissetmeden sizi mevta eder.


Merak eden warsa şemanın tamamı
Buradadır.

[Mr.Thinking]

@M.Salim GÜLLÜCE
Hocam bu cihaz hifi bir ses cihazı. Hifi bir sistemde topraklamadan gelen parazitlerden etkilenmemek ve bu parazitlerin ses çıkışına yansımaması için toprak hattını özellikle ayırmak gerekebilir.
Sahada bunu çok kez yaptık. Bir çok hifi ses cihazıda bu şekilde dizayn edilmiş. Yani topraksız. 
Bu durumda cihazda elektrik varsa ne yapmalı?
Mesela en basitinden uydu alıcıların çoğu tayp fişi dediğimiz topraksız fişler ile üretilip satılır. Ama uydu alıcınıza dokunduğunuzda elektrik çarpmaz.
Bahsettiğim elektrik çarpan cihaz henüz bana ulaşmadı. Bu nedenle bir şey deneyemiyorum henüz. Sadece elektrik çarptığını söylüyorlar. İç yapısını daha önceden bildiğimden sadece tahmin yürütebiliyorum şu an.

[seron]

Bazı durumlarda SMPS adaptörlerin trafolarının giriş ve çıkışına bağlanan Y kapasitörlerinden dolayı da çarpılmalar olabiliyor.

SMPS'lerdeki ferrit trafoyu biliyorsunuz. Bu trafonun pirimeri ile sekonderi arasına bir Y kapasitörü koyuyorlar. Bu kapasitör, çıkışa dokunanın çarpılmasına neden olabiliyor.

Benim durumumun neyden kaynaklandığını bilemiyorum. Bildiğim kadar, topraklamada bir sorun yok. Gerçi apartman 2000'de yapıldı belki levha çürümüştür bilemiyorum. Ama topraklamalı priz ve topraklamalı çoklayıcı aparat (elektrikçiler ona da klemens diyor) kullanıyorum. Bir USB kablo bağladığım zaman, USB'nin şasesi ile duvara aynı anda dokunacak olursam çarpılıyorum. Bence ciddiye alınması gereken bir sorun. Ama üşeniyorum...

-----------

EDİT: Bak şimdi merak ettim. Bir kontrol kalemi buldum. Kasanın çıplak yerlerine (siyaha boyalı), anakarttaki vidalara, harddiskin gövdesine, USB'nin şase kısmına değdirdim. Neon lamba yanmıyor. Bir prizin fazına değdirince yanıyor. Ama sık sık çarpılıyorum?... Neler olduğunu anlayabilen var mı?

[M.Salim GÜLLÜCE]

Bazı durumlarda SMPS adaptörlerin trafolarının giriş ve çıkışına bağlanan Y kapasitörlerinden dolayı da çarpılmalar olabiliyor.

SMPS'lerdeki ferrit trafoyu biliyorsunuz. Bu trafonun pirimeri ile sekonderi arasına bir Y kapasitörü koyuyorlar. Bu kapasitör, çıkışa dokunanın çarpılmasına neden olabiliyor.

Benim durumumun neyden kaynaklandığını bilemiyorum. Bildiğim kadar, topraklamada bir sorun yok. Gerçi apartman 2000'de yapıldı belki levha çürümüştür bilemiyorum. Ama topraklamalı priz ve topraklamalı çoklayıcı aparat (elektrikçiler ona da klemens diyor) kullanıyorum. Bir USB kablo bağladığım zaman, USB'nin şasesi ile duvara aynı anda dokunacak olursam çarpılıyorum. Bence ciddiye alınması gereken bir sorun. Ama üşeniyorum...

-----------

EDİT: Bak şimdi merak ettim. Bir kontrol kalemi buldum. Kasanın çıplak yerlerine (siyaha boyalı), anakarttaki vidalara, harddiskin gövdesine, USB'nin şase kısmına değdirdim. Neon lamba yanmıyor. Bir prizin fazına değdirince yanıyor. Neler olduğunu anlayabilen var mı?

Kontrol kalemi ile birde duvara dokun bak elektirik kaçağı duvardamı bilgisayarın şasesindemi?
Kontrol kalemi neonları 60 voltun altında ışıldamaz.

@M.Salim GÜLLÜCE
Hocam bu cihaz hifi bir ses cihazı. Hifi bir sistemde topraklamadan gelen parazitlerden etkilenmemek ve bu parazitlerin ses çıkışına yansımaması için toprak hattını özellikle ayırmak gerekebilir.
Sahada bunu çok kez yaptık. Bir çok hifi ses cihazıda bu şekilde dizayn edilmiş. Yani topraksız. 
Bu durumda cihazda elektrik varsa ne yapmalı?
Mesela en basitinden uydu alıcıların çoğu tayp fişi dediğimiz topraksız fişler ile üretilip satılır. Ama uydu alıcınıza dokunduğunuzda elektrik çarpmaz.
Bahsettiğim elektrik çarpan cihaz henüz bana ulaşmadı. Bu nedenle bir şey deneyemiyorum henüz. Sadece elektrik çarptığını söylüyorlar. İç yapısını daha önceden bildiğimden sadece tahmin yürütebiliyorum şu an.

SMPS Trafonun primeri ile sekonderi arasında izolasyon sağlam ise çarpılmazsın, mKaçak ta göremezsin..
Ayrıca uydu cihazının kendisi fiziken toprağa bağlıdır. üzerine gelen zayıf akımları emiyor olabilir.
Primer sekonder arası geçiş kapasitörleri warmı devrende ona bir bak.
Warsa ya sök ya toprak ekle.

[seron]

Kontrol kalemi ile birde duvara dokun bak elektirik kaçağı duvardamı bilgisayarın şasesindemi?

Şimdi denedim. Yok abi, neon yanmıyor. Gıdıklanma da hissetmiyorum.

Yalnız önemli bir ayrıntıyı söylemeyi unuttum.

Harici çıplak HDD'lerimi çalıştırmak için bir HDD adaptörü var elimde. Bu HDD adaptörü ucuz çin malı. Satayı USB'ye dönüştüren bir aparat da var. Çarpılma olayını bu SMPS fişte takılıyken çok yaşıyorum. Şöyle izah edeyim:

HDD adaptörü fişte takılı ve bir HDDye bağlı. Bilgisayardan çektiğim bir USB kablosunun şasesi ile harici HDD'nin şasesine dokunduğum zaman çarpılıyorum.

Bir de monitörün VGA kablosundan da çarpıldığım oluyor. Monitör kendi SMPS adaptörüyle çalışıyor(harici adaptör).

[Mr.Thinking]

Peki bu bahsini ettiğiniz Primer sekonder arası geçiş kapasitörlerinin  kullanım amacı nedir?
Bahsettiğim devrede bunlar var. İki adet seri bağlı y tipi kapasitor var.

[Yazilim]

@seron Anlık çarpılmamı oluyor? eğer anlık ise statik elektrik çarpıyordur.
yok eğer elektrik kaçağı varsa kontrol kaleminide yakması lazım. kontrol kalemini yakacak kadar gerilim yoksa senide çarpmaması lazım.

[M.Salim GÜLLÜCE]

Peki bu bahsini ettiğiniz Primer sekonder arası geçiş kapasitörlerinin  kullanım amacı nedir?
Bahsettiğim devrede bunlar var. İki adet seri bağlı y tipi kapasitor var.

Primer ile sekonder arasında flyback devrelerde snubber devresi su koyverdiğinde çok yüksek gerilim farkı oluşur. Trafo izolasyonunu delmesin diye potansiyel eşitleme dir amaç.
Seron kardeşimizin Y kapasitörü dediği kapasitördür.
Ancak flyback dışında pek kullanılmaz. Onun yerine EMI filtredekilerle toprak üzerinden o işi hallederler.

09 Temmuz 2024, 08:58:25

Şimdi denedim. Yok abi, neon yanmıyor. Gıdıklanma da hissetmiyorum.

Yalnız önemli bir ayrıntıyı söylemeyi unuttum.

Harici çıplak HDD'lerimi çalıştırmak için bir HDD adaptörü var elimde. Bu HDD adaptörü ucuz çin malı. Satayı USB'ye dönüştüren bir aparat da var. Çarpılma olayını bu SMPS fişte takılıyken çok yaşıyorum. Şöyle izah edeyim:

HDD adaptörü fişte takılı ve bir HDDye bağlı. Bilgisayardan çektiğim bir USB kablosunun şasesi ile harici HDD'nin şasesine dokunduğum zaman çarpılıyorum.

Bir de monitörün VGA kablosundan da çarpıldığım oluyor. Monitör kendi SMPS adaptörüyle çalışıyor(harici adaptör).

Çin malı SMPS te sıkıntı warsa bilgisayarın tehlikede demektir.
@Mucit23 kardeşimiz hem bilgisayarını hem yazıcısını yaktı sadece bu sebepten.
Önce kabloları takıp bilgisayarı açıp sonra çin adaptörünü pirize takmanı öneririm.

[Mr.Thinking]

Trafo izolasyonunu delmesin diye potansiyel eşitleme dir amaç.

Potansiyel eşitleme nedir?
Bu işlerin teorisini anlatan bir kaynak önerebilirmisin Hocam.

[M.Salim GÜLLÜCE]

Potansiyel eşitleme nedir?
Bu işlerin teorisini anlatan bir kaynak önerebilirmisin Hocam.

Açıkçası kaynak bulamam. Faka olayın mekanizmasının nasıl işlediğini anlatabilirim.
Bir bobine enerji yüklediğinizde manyetik olarak depolanır.
Siz akımı kestiğinizde manyetik alan sönümlenmeye gider.
Sönümlenme esnasında bobine yüklediğiniz akım kadar akımın devamlılığını sağlamaya çalışır.
Bu sebeple bobinde bir voltaj üretilir.
Bu üretilen voltajda yük olmazsa harcanacak bir yer olmayınca voltaj çok çok yükselir.
Boost sitemin çalışma mantığı bunun üzerinedir.
Güç ve enerji sabit ise akım ile gerilim birbirine ters orantılı olarak gücü sabitlemeye çalışır voltaj akımı akıtıncaya kadar yükseltilir.
Bu durumda da bobinin izolasyon votaj sınırlarının üzrine çıkabilen bir pic gerilimi izolasyonu deler.
Bunu durdurmak için primerin enerjisinin yükseleceği uçtan sekonder tarafa bir kapasitör ile Gerilim eşitlemesi sağlanır.

Olay bundan ibarettir.

Kullanılan kapasitör bobinin enerjisine ve primer sekonder arası oluşabilecek potansiyele bağlı olarak seçilir.

Sanırım @seron kardeşimiz bu konuya ilişkin bazı kaynaklara erişmişti.
Burada paylaşabilirse faydalı olur.

[seron]

Sanırım @seron kardeşimiz bu konuya ilişkin bazı kaynaklara erişmişti.
Burada paylaşabilirse faydalı olur.

Hocam bilgisayarımda detaylı araştırma yaptım fakat maalesef bulamadım. EMI filtreleri ve benzerlerini anlatıyor, detaylı hesaplamalarını gösteriyordu. Çok faydalı bir kaynaktı ama bulamıyorum. Yine de araştırmaya devam edeceğim. Bulursam burada paylaşırım. Yalnız bahsettiğiniz snubber devresi ve SMPS konusu yoktu içerikte.

EDİT: Kaynağın birini buldum: https://disk.yandex.com.tr/i/Nw5BRPRC8Q_QDw

Diğer ve asıl kaynağı silmiş olmalıyım. Geçenlerde bilgisayarda detaylı bir temizlik yaptım, muhtemelen arada kaynadı. Verdiğim kaynak konuyla ilgili güzel bilgiler anlatıyor.

[M.Salim GÜLLÜCE]

Hocam bilgisayarımda detaylı araştırma yaptım fakat maalesef bulamadım. EMI filtreleri ve benzerlerini anlatıyor, detaylı hesaplamalarını gösteriyordu. Çok faydalı bir kaynaktı ama bulamıyorum. Yine de araştırmaya devam edeceğim. Bulursam burada paylaşırım. Yalnız bahsettiğiniz snubber devresi ve SMPS konusu yoktu içerikte.

Şu devre snubber (Parazitik pals söndürme) olayı için iyi bir örnek.

[seron]

Hocam iletimi yeniledim ve kaynak ekledim.

Bu arada verdiğiniz devrede C10 kapasitörü bahsettiğimiz Y kapasitörü oluyor.