Kendi Zener'inizi Kendiniz Yapın

[seron]

Kendi keyfinize göre zener devresi kurabilir ve kullanabilirsiniz.

Aşağıdaki devre elektor dergisinde gördüğüm bir ayarlı zener devresidir.



Devrenin çalışma prensibi çok basit. Emiterdeki zenerin kırılma gerilimini değiştirmek için potansiyometre ile ayar çekebilirsiniz. Böylelikle istediğiniz gerilim seviyesinde kırılan, ayarlı bir zener devresi elde etmiş olursunuz. Potansiyometre 20k'ya kadar büyütülebilir. Zener diyodu mümkün mertebe küçük seçilirse, daha küçük voltajlarda da kullanmak mümkün hale gelir (resimde 2V tercih edilmiştir).

--------------------


Bir başka ayarlı zener devresini profahmet çizmiş:



Bu devre de oldukça basit ve akıllıca tasarlanmış. Notlarda potansiyometrenin her 10k'sında 1V ayar çekilebildiği belirtilmiş.


----------------------

Bir başka devre power zener devresi. Hatırı sayılır miktarda yüksek akım söz konusu olduğunda da bu devreye başvurulabilir. Yalnız yüksüz çalışırken transistör oldukça ısınıyor ve soğutucu istiyor.



Devrede 150R direnç duruma göre iptal edilebilir. (yanıp sönen direncin varlığına bağlı). Kullandığınız transistörün gücü, ortaya çıkan yapay zenerin gücünü teşkil eder.

-------------------

1,5V Power zener devresi:



Yazar bu devrenin 1,5V'luk power zener teşkil edeceğini iddia ediyor. Parçaların adları kritik mi, bilmiyorum. Başka parçalarla da denemek lazım.

Bu devrelerden faydalanarak kendinize yapay zener diyodu oluşturabilirsiniz.

İyi çalışmalar.

[M.Salim GÜLLÜCE]

BJT lerde 0.65 0.70 volt arasıdır eşik gerilimi.
Mosfetlerde ise 3 Volttur.
Dolayısıyla 1.5 voltun altında eşik gerlimi olan bir mosfet olsa gerek en alttaki şemada gösterilen mosfet.
Datasheet bilgileri şöyle.






Yani 2 voltun altında eşik gerilimi olacağının garantisi yok. 1~2.5 Volt arasında biyerlerde.
2 Ohm Rdson direnci (GSvolt=10 Volt ise)

[seron]

O zaman güvenilir bir devre olduğunu söyleyemeyiz. 
Eğer hassas bir şekilde 1,50 V gerekliyse yine tutmuyor. En iyi ihtimalle 0,65V+1V yapsak aşıyor.

[seron]

Zener diyodunun kesim-iletim eğrisi yeterince dik ve keskin olmayabilir. Bu da birçok devre için kullanımını ideal olmaktan çıkarır. Bu aralar schmitt-trigger devrelerine kafayı taktım. Biraz modifiye edip istediğim devreyi elde edebiliyorum.

Aşağıdaki devre, zeneri daha keskin çalışmasını sağlıyor:



Devre teoriktir. Schmitt-trigger katını uzay modda denedim ve çok iyi çalıştığını gördüm. Devre, çok küçük bir giriş değişiminde ani olarak durum değiştirmektedir. Histerez hiç yoktur. Bu da bu devre için oldukça ideal çalışacağı anlamına gelir. Potansiyometre ile zenerin iletim yapacağı gerilime çok yakın bir ayar yapılır. Schmitt devresinin çıkışı çok keskin bir şekilde HIGH olur ve zeneri devreye sokar. Böylelikle daha keskin, daha dik bir zener eğrisi, kesim-iletim sınırı elde edilmiş olur. Nerede neden kullanılacağını bilemiyorum. Ama lazım olabilir. Devrenin kararsız kalıp kırpışma yapmaması için Rz direncinin iyi hesaplanması gerekiyor.

Aşağıdaki grafikte sadece zener kullanıldığında ve şmit devresi kullanıldığında oluşacak olası sonuç görülmekte:



Soldaki grafikte zenerin derhal iletime geçemediği ve hafif bir eğri çizdiği görülüyor. Sağda ise schmitt-tetikleyici sayesinde daha dik bir şekilde iletime geçtiği görülmekte.

[M.Salim GÜLLÜCE]

Komparatörlere geçmelisin.
Çizdiğin devre giriş voltajından enerjilendiğinden çok şey değişir.
Test etmedim ancak RZ dışındaki + ya bağlı 3 direnç seni beslemeye bağımlı yapıyor. Bu bir problem.
Besleme değiştikçe değerleri de değiştirmek zorunda kalabilirsin.
Genelde bu tür sınırlamalar ısı kaynağına dönüştüğünden de pratikte kullanılmıyor.
Referans gerilim üreticileri daha çok tercih ediliyor.
1 volt 1.024 volt 2.048 volt yada 2.5 volt gibi ADC lerde DAC larda çok ihtiyaç duyulan,
çok stabil ve toleransı çok çok düşük olan referans voltaj entegreleri tercih sebebidir.
Akım çekip ısıya dönüştürmez. Ama o referansa bağlı devre tasarlayıp
istediğin akımı sana sağlayabilecek kaynak oluşturmanız mümkündür.
mesela toleransı biraz daha yüksek sayılabilecek MCP1525 i ben çok kullanırım.
2.5 Volt Referans üretir. Sot23-3 kılıfında ufak bişeydir. Çıkışına bir kondansatör dışında bişeye de ihtiyaç duymaz.

[power20]

TL431 ayarlı zener gibi kolayca kullanılır. Transistör ile uğraşmaya gerek yok.

Stabil çalışır. Sıcaklık kompanzasyon zaten vardır(sanırım)

[seron]

TL431 ayarlı zener gibi kolayca kullanılır.

Alternatif üretiyoruz hocam. Amaç bilgi paylaşmak.

[power20]

Alternatif üretelim de bir avantajı olsun.

[seron]

Haklısınız. Power zener devresi mesela. Bence bir avantaj.

Yoksa değil mi?

[power20]

Sıradan, temel içerik:

TL 431 Power zener

[seron]

İyi de verdiğiniz devre benim gösterdiğim devreden daha detaylı? Benimki daha basit ve pratik? Daha az parçası var.

-----

Ben şunu anlamadım.
Faydalı içerik paylaşmama karşı mısınız?
Ya da içeriği faydalı bulmadınız da daha iyisini, mesela sizin gösterdiğiniz devreleri mi paylaşayım istiyorsunuz?
Öyle yapalım?

[power20]

İçerik biraz yavan kalıyor. Şimdi bir başlık açıp flip flop devresi yayınlasam? Belki bilmeyen vardır elektroniğe yeni başlayanlara faydalı olması ümidiyle???

[M.Salim GÜLLÜCE]

İçerik biraz yavan kalıyor. Şimdi bir başlık açıp flip flop devresi yayınlasam? Belki bilmeyen vardır elektroniğe yeni başlayanlara faydalı olması ümidiyle???

@seron kardeşimiz kendiliğinden devre tasarlamış.
Bence hazır biyerden alıp burada paylaşmasından çok daha mükemmel birşey.
Tartışarak kendisini geliştirmeye çalışması da ayrıca takdire şayan.
Faydalı olup olmaması ayrı bir konu.
Burada bugün bunu tasarlayıp yapabilen biri yarın neden bir işlemci mimarisi tasarlayamasın.?

Bakılması gereken zaviye bu bence.

[seron]

İçerik biraz yavan kalıyor. Şimdi bir başlık açıp flip flop devresi yayınlasam? Belki bilmeyen vardır elektroniğe yeni başlayanlara faydalı olması ümidiyle???

Çok haklısınız.

Bu forum aslında bana göre çok üst seviyede kalıyor. Veya bu başlığa göre, neyse.

Önerinizi dikkate alarak gücüm yettiği kadar daha profesyonele yakın şeyler paylaşacağım.

Teşekkür ederim.

[Epsilon]

@seron
Yazdıklarınızı eklediğiniz konuları takip ediyorum.Uğraşılarınızıda takdir ediyorum.
Belki tasarladığınız devreleri protobordda yada plakette oluşturup scop ekranları ile desteklerseniz  daha iyi olabilir.

Analog elektronik konusunda eski çok meşhur bir tasarımcının çok hoşuma giden bir bir sözü var:
"Favori programlama dilim Havyam" dır demişti. Olumsuz gibi görünen mesajları çokda dikkate almayın.

Elektroniği tam olarak anlamaya çalışan bir kişinin ,bir süre sonra çok hızlı ilerleyeceği aşikardır
Devreleri paylaşmaya devam edin.
Kolay gelsin