TL431 Sorunu

[seron]

Merhabalar forum. Elektronikte ileri seviyede değilim. Analog devrelerle uğraşıyorum.

Elimdeki TL431'lerin davranışlarıyla ilgili sorunla karşılaştım. Belli bir voltaj seviyesinden sonra LED yaktırmaya çalışıyorum.



Yukarıdaki devreyi breadboard ortamında kurdum ve enerjiledim.

Vref < 2,5V ise LED kör bir şekilde yanıyor. Hiç yanmaması gerekmiyor mu?

Vref = 2,5V veya üzeri ise LED tam parlaklıkta yanıyor.

Ayrıca TL431 iletime geçtiğinde KA arası 1,54V oluyor. Ben sıfıra çok yakın olur diye bekliyordum.

Gerek pasifken LED'i yarı şekilde de olsa yakması, gerekse tam iletime gittiğinde KA arasındaki gerilim, TL431 ile devre yapmamı zorlaştırıyor. Daha önce de bu entegre ile birkaç devre çizmiştim. Ancak entegreyi ele alıp hassas şekilde test etmemiştim. Eğer durum böyleyse çizdiğim bütün devreleri yeniden ele almam gerekecek.

LED'in tam sönmesi için resimdeki gibi kırmızıyla gösterildiği gibi 1k direnci LED'in bacakları arasına pull-down yapıyorum. Başka türlü olmuyor. Besleme voltajını 5Volt'a düşürdüm. Bu defa devre sapıttı, LED'i yak-söndür yapmıyor.

Bu entegre arızalı mı? Elimde birkaç farklı tip var onlarla da deneyeceğim. Yorum yazar mısınız? Sizin tecrübeleriniz neler?

-------

EDİT: Elimde "TL431" ve "KA431" kodlu iki tip entegre gurubu tesbit ettim. Her ikisinde de durum aynı. Tam kesim/tam iletim durumu yok bu entegrelerde.

[mg1980]

Trimpotun üstündeki 10k gereksiz, belki 470 ohm olabilir... (-) den Katod ucuna direnciyle bir LED, aynı şekilde (+) dan gene Katod ucuna direnciyle bir LED daha bağlayın.. geçiş anında biri sönerken diğerinin yandığını görebilirsiniz..

[seron]

Teşekkür ederim hocam.

Ben de sizin gibi düşünerek, 10k'yı iptal ettim, olmadı. 1k yaptım yine olmadı. Voltaj değişimiyle yanıp-söneceğine LED körelip/parlıyor. Yapmadığım şey kalmadı. 10k ile potu yer değiştirdim olmadı. Şöyle böyle derken bıraktım.

İşin doğrusu ben şu devreyi yapıp çalıştırdım ve videosunu da yaptım:



Bu devre sorunsuzca çalışıyor. 12V akü test devresi. Voltaj seviyesi iyiyse yeşil, kötüyse kırmızı yakar. 12V altında 5Voltlarda düzgün çalıştıramadım bu da başka bir sorun.

TL431 o kadar gıcık ki, en ufak bir değişikliğe gelmiyor. Abidik gubidik davranıyor. Bunca elektronik endüstrisi bu entegreye nasıl güveniyor anlamıyorum. Öğleden beri bununla uğraşıyorum bir türlü stabil çalıştıramadım.

---

Gerek datasheetlerde, gerekse internetteki makalelerde, TL431'in bir zener diyodu gibi davrandığı, keskin bir geçişe sahip olduğu yazıyor. Yani bu şu demek: Vref, belli bir eşiğe gelene kadar Katotta Vs okumalı, eşiğe erişildiğinde Katot gerilimi = 0V ya da sıfıra yakın olmalıdır. Ben böyle anladım. Ama böyle çalışmıyor? Vref 2,5'dan küçükken de LED hafif parlıyor. Söndürmek için bacaklarına 1k paralel bağlamak zorunda kalıyorum.

---

GELİŞME: Yapay zekaya sordum, bu amcamın minimum stabil çalışma voltajı 4,5Voltmuş. Ben de lityum pil zayıf göstergesi yapmaya çalışıyorum heyallaaam...

[tunayk]

Siz TL431 in çalışmasını yanlış anlamışsınız maalesef. Üstüne bir de emniyetli çalışma bölgesi dışına çıkınca ilaveler gelmiş. Endüstride sorun yok yani

TL431 in hikayesi kendi gerilimini 2.5V a regüle etmeye yetecek kadar üzerinden akım geçirir. Bu özelliğinden faydalanarak SMPS geri besleme devresi kurulur.

[seron]

Merhabalar hocam, yorumunuz için teşekkür ederim.

Sorun şu ki TL431 doğru Vs altında iyi çalışıyor. Ama Katottan Anoda bir miktar akım geçiriyor. Bu, bazı devrelerde sorun yaratabilir. Örneğin bir SMPS'in çıkışında, opto sürerken LED'e paralel şekilde en küçük 1k direnç bağlamak zorunlu hale geliyor. Yoksa LED, TL431 pasifken de bir miktar yanıyor. Ama istenen zaten buysa, o zaman sorun yok demektir. SMPS'ler hakkındaki bilgim sınırlı.

Durumu grafikle izah edeyim. Benim sorunum ne? Onu anlatıyorum.



Resme dikkat edin. Solda LED'e paralel 1k bağlamazsam ne oluyor, onu görüyorsunuz. Vref heniz 1,5...2V'ler seviyesindeyken bile TL431 bir miktar akım geçiriyor ve LED biraz parlıyor. Vref 2,5Voltu bulduğunda LED tam parlaklığa geçiyor. Bu, affedilmez bir durumdur.

İkinci resimde LED'e 1k pull down bağlıyorum. Böylece sorun çözülüyor. Ama TL431 hala akım geçiriyor, bunu biliyorum.

Tüm bu anlattıklarım yaptığım testlere dayanıyor.

[quarko]

@tunayk ın dediği gibi bence de TL431 in çalışma mantığını anlamamışsınız gibi görünüyor. Burada bir lojik durum yok. Yani 2.5V un altı/üstü gibi bir değerlendirme doğru olmaz. Burada bir lineer çalışma bölgesi mevcut. SMPS lerin çıkış katında da geri besleme tarafında Vref değerini sabit tutma özelliğinden faydalanılarak regülasyon sağlanır.

[seron]

@tunayk ın dediği gibi bence de TL431 in çalışma mantığını anlamamışsınız gibi görünüyor. Burada bir lojik durum yok. Yani 2.5V un altı/üstü gibi bir değerlendirme doğru olmaz. Burada bir lineer çalışma bölgesi mevcut. SMPS lerin çıkış katında da geri besleme tarafında Vref değerini sabit tutma özelliğinden faydalanılarak regülasyon sağlanır.

Hocam esasen TL431'i ders kitaplarından, internet makalelerinden ve yapay zekadan biliyorum. Hatta birkaç kez bu entegreyle çalışmıştım, ancak çok detaya inmemiştim. Yani bu entegrenin çalışma mantığını bilmiyor görünsem de, eksik öğrenmişim demek daha doğru olur. Entegre, referans bacağı ile anot bacağı (GND) arasında 2,5V gerilim oluşana kadar düşük miktarda akım geçirir. Ancak Vref gerilimi 2,5V olduğunda ani olarak iyi iletim yapmaya başlar. Ki önceki iletilerimde 12V akü voltaj izleyicisi devresinden de bunu anlıyoruz. Grafiği tekrar koyayım:



Benim şaşırdığım ve yeni karşılaştığım şey, Vref değeri 2,5V altındayken de iletimde olması idi. Bu değer lineer değil, sabittir (soldaki grafikte voltaj artarken LED'in sabit parlaklıkta yandığını görüyorsunuz). Yani Vref 0V'den 2V'ye gidene kadar lineer şekilde iletimi değişmiyor. Testlerimden bunu öğrendim.

Şimdi, bu öğrendiklerimi değerlendirerek lityum pil şarj devresi çizdim ve bredboard'da kurdum. Birkaç sorun dışında şimdilik herşey iyi gidiyor.

Kısaca anlatmak istediğim, ben bu entegreyi tam iletime gidiyor/tam iletimi kesiyor sanıyordum. Öyle değilmiş yeni farkediyorum.

[Erol YILMAZ]

Hocam esasen TL431'i ders kitaplarından, internet makalelerinden ve yapay zekadan biliyorum.

TL431'i bir de datasheetten dinleyin
https://www.ti.com/lit/ds/symlink/tl431.pdf

TL431 içinde bir opamp içerdiği için, illa ki akım çekecektir. Hatta REF pini de 4 uA'e yakın akım çeker, boşta bırakmayın demişler.
TL431 aslında bir entegre devrecik, sade bir zener diyot gibi temel bir parça değil.

Datasheetten;
Bu cihazın bir şönt regülatör veya hata amplifikatörü olarak davranabilmesi için katot pinine >1mA (Imin(max)) sağlanmalıdır.
Bu koşul altında, dahili referans voltajının bir kopyasını oluşturmak için Katot ve Ref pinlerinden geri besleme uygulanabilir.

Yeterli gerilim boşluğu (≥ 2.5V) ve katot akımı (IKA) ile çalıştırıldığında, TL431 referans pinini 2.5V'a zorlar.
Ancak, IREF ≥ 4µA'ya ihtiyaç duyduğundan referans pini yüzer halde bırakılamaz.
(lütfen Elektriksel Karakteristikler, TL431C, TL432C'ye bakın).
Bunun nedeni, referans pininin düzgün çalışması için baz akımına ihtiyaç duyan bir npn'ye sürülmesidir.

[Epsilon]

TL 431 in çok farklı kullanımı olabiliyor.Nasıl kullanıldığını anlatan bir örnek video ekledim.
Bu kişi bilgili bir elektronik mühendisidir.Hesapladığı değerlerle devreyi 15:30 da lehimlemeye başlıyor ve TL431 de aynen hesapladığı gibi çalışıyor.

Ukalalık olarak algılanmasın ama elektroniği öğrenmek isteyen genç arkadaşlara tavsiyem, doktarasını yapmış birisi bile olsa özellikle power elektronikde Türk kanallarından öğrenmeye çalışmayın.Tabiki çok değerli hocalar vardır ama onların öyle video çekecek saatlerce monitör başında editleyecek zamanları pek yoktur

Kolay Gelsin

[elektronikhobi]

Türk mühendisler de fena değil 

Elektronik kanalının 1 milyondan fazla abonesi var.

[Epsilon]

TL41 in nasıl test edildiğini anlatan bir video

[Epsilon]

TL431  bir başka kullanımı(Feedback loop)

[seron]

Yardımlarınız için hepinize teşekkür ederim.

@Epsilon ,

Tüm videoları izledim. Son videoda da swich mode entegresine nasıl feedback oluşturulduğunu anlatmış. Esasen çok kolay bir mesele. Ben ufak bir ayrıntısına takıldım işte.

[power20]

TL431'in sorunu bitti 1n4148 sorununa geçebiliriz.  sıcaklık ölçüyorlar

https://www.eleccircuit.com/measurements-temperature-by-diode-1n4148/

[seron]

LED'leri de fotodiyot veya/daha doğrusu LDR gibi kullanabiliyorsun.

Elektronik eğlencelidir.