Merhaba
Amatör telsizciler için hazırlanmış bir APRS yazılımını Türkçeleştirmeye çalışıyorum. Ancak bâzı kelimeleri nasıl Türkçeleştirmek gerektiği konusunda emin değilim. Maksadım bu kelimelere birebir Türkçe karşılık bulmak değil. Onun için çeviri yerine Türkçeleştirmek dedim.
Bu kelimlere şunlar:
Filter:
Beacon:
Buoy:
Item:
Icon:
Query:
Parameter:
Preamble:
Symbol:
TX time slot:
Bu kelimelere karşılık önerebileceğiniz Türkçe kelimeler konusunda yardım bekliyorum.
Kelimelere Türkçe karşılık bulmak kolay fakat önemli olan jargondaki karşılığı korumak. Tercüme yapacağım diye kimsenin kullanmayacağı veya anlamayacağı kelimeler eklemek hoş olmuyor. Özellikle denizcilikte bu iş tam bir curcuna eski kaynaklara bakarsanız emercensi diye yapılan tercümelere bile rastlarsınız. Mümkünse trac ve benzeri gruplara sorarak yaygın kullanımı öğrenmek sağlıklı olur, bildiğim kadarıyla forumda da amatör denizci belgesi olan başka arkadaşlar da var. Onlar da eminim benden daha fazla yardımcı olacaktır.
Alıntı yapılan: sezgin - 17 Mart 2025, 16:41:43Kelimelere Türkçe karşılık bulmak kolay fakat önemli olan jargondaki karşılığı korumak.
Tam da dediğiniz gibi. Bu kelimelerin her birisinin birebir tercümesi çok basit. Ancak bulunacak Türkçe karşılık kullanım maksadını tam olarak karşılayabilmeli.
40 yıllık bir amatör telsizci olarak, fikirler sözkonusu olduğunda 1+1'in sonucunun 2 değil 3 olduğunu öğretti hayat. Bu yüzden bu soruyu mümkün olduğunca çok ortamda sormaya çalıştım.
Fikirleriniz için teşekkür ederim.
Akilli bidiga Telsizcilik terimleri oldugunu ve buna uygun ceviri yapmasi istendiginde;
Filter: Süzgeç / Filtre (Bağlama göre "filtre" teknik kullanımda daha yaygın)
Beacon: İşaretçi / İşaret verici (Radyo ve telsizcilikte genellikle "işaret verici" daha uygun)
Buoy: Şamandıra (Denizcilik veya telsizcilikte kullanılan sinyal verici şamandıralar için)
Item: Öğe / Kalem / Madde (Bağlama göre değişir, genel anlamda "öğe" en uygunu)
Icon: Simge
Query: Sorgu
Parameter: Parametre
Preamble: Ön söz / Başlangıç dizisi (İletişim protokollerinde "başlangıç dizisi" daha uygun olabilir)
Symbol: Simge / Sembol (Bağlama göre değişebilir)
TX time slot: Gönderim zaman dilimi ("TX" = "Transmit", yani "gönderim")
Bağlama göre bazı terimlerin daha uygun karşılıkları olabilir. Eğer belirli bir kullanım alanı varsa, ona göre ince ayar yapabilirim.
Karşılıklar için teşekkür ederim. Haklı olarak icon için simge, symbol için simge veya sembol demişsiniz. Şimdi Türkçeleştirmeye çalıştığım yazılımda şöyle bir açıklama cümlesi var var:
"Click icon for select symbol" Sembol seçmek için ikona tıklayın :) Bu yüzden acaba yeni kelimeler bulunabilir mi arayışı içindeyim.
Bu arada bu kelimeler (terimler demek daha doğru olur sanırım) APRS (Automatic Packet Reporting System (https://www.aprs.org)) için hazırlanmış bir arayüzde geçiyor. ( https://github.com/nakhonthai/ESP32APRS_Audio/blob/master/src/webservice.cpp )
Bir diğer sıkıntı da şu: Belirttiğiniz gibi beacon eğer bir cihaz için kullanılıyorsa "işaret vericisi" doğru karşılık. Ancak beacon'ın cihaz dışında bir de gönderme ile ilgisi var. Bir cihazın belirli aralıklarla gönderdiği bilgiye de beacon deniliyor.
Bu ve benzeri zorluklar için kullanımı birebir karşılayan karşılıklar bulmak istiyorum.
Turkcemiz teknik konularda yetersiz bir dil. Cogu kelimeyi ancak cumle kurarak ifade edebiliyoruz.
@z ben bu şekilde düşünmüyorum. Yabancı dildeki terimleri duyduğumuzda ona kendi dilindeki anlamından önce yaptığı işe göre kafamızda bir eşleştirme yapıyoruz.
Örnek:
Connector kelimesini ilk duyduğumda elektrik yada akışı olan herhangi iki bileşeni bağladığı gelmiyor aklıma. Doğrudan bir soket, pabuç yada aparat geliyor. Bu da anlamını değil işlevini ön planda tuttuğum anlamına geliyor.
Halbuki bu kelimenin orjinal dilindeki anlamı temas ettirici, bağlayıcı demek.
Türkçe (yeri geldiği zaman Osmanlıca) bu konuda bence yeterli bir dil ama biz kendimiz terim üretmek yerine orjinal dilindeki kelimenin daha kolay söylenen versiyonunu almayı kolay buluyoruz.
Bilgisayar, işlemci, denetleyici, anakart bu söylediklerimin dışında tabiki.
Computer kendi dilinde özel bir terim değil, hesaplayıcı demek ama personel computer (PC) şeklinde kendi diline yerleşmiş. Bunu Bilgisayar olarak Türkçeleştirdik ama diğer bileşenlerde bu başarıyı gösteremedik maalesef
Bu konuyla doğrudan ilgisi yok farkındayım. Yine de bahsetmek isterim.
Beyin tırmalayan bir ifade var. Şematik !
"Devrenin şematiğine baktım", "şematiğini inceledim" diyorlar.
Doğrusu "Şema"
Şematiğine bakılmaz! Şemasına bakılır.
"Şematik" çizilmez. Çizeceğiniz şey "şema"dır.
İngilizcesi: Schematic
Türkçesi: Şema
Şematik kelimesi sıfat olur. "Şemayla ilgili" demektir. "Şematik diyagram", "şematik anlatım" belki uygun.
"Şematiği getir, şematiği çiz" olmaz.
Ara yüze baktım "sembolü değiştirmek için simgeye tıklayın"
Olabilir
Menü açıklamasında ikon yerine simge kullanılacak
Her sembolün varsayılan simgesi olduğu için "değiştir" daha uygun.
Bazen çevrilecek cümleye, kelimeye bağlı kalmadan ara yüze, dilimize, anlayış tarzımıza uygun eklemeler değişiklikler yapmak gerekiyor
Not: ikonu koymuş yanına Click icon for select symbol yazmış anlaşılmayacağını biliyor 😁 bunların yerine change butonu koysa daha iyi... garip
Alıntı yapılan: z - 18 Mart 2025, 13:57:45Turkcemiz teknik konularda yetersiz bir dil. Cogu kelimeyi ancak cumle kurarak ifade edebiliyoruz.
Çok doğru...
Ama bu "yetersiz"liğin sebebi bizler değil miyiz? Sonuçta lisan onu kullanan insanlarla yaşayıp varolan ve gelişen bir araç. Frenk ve Anglo-Sakson biraderlerimiz ne demişlerse onu kullanıyoruz. Oysa teknik terimler Türkçeleştirilmiş olsa bugün Türkçe teknik konularda yetersiz bir lisan olmazdı. Bilgisayar, yazıcı, yonga, belgegeçer, tarayıcı ne güzel kelimeler. Sizler ne düşünürsünüz bilmem ama ben Türkçeyi "varlık sebebimiz" olarak görüyorum.
Ayrıca ilkokul mezunu, 3-5 kelimeden fazla İngilizce bilmeyen öyle amatör telsizciler tanıdım ki, -kendi adıma- bunun gibi insanlar için Türkçeleştirmeyi bir görev sayıyorum.
@gevy kesinlikle doğru. Sözlük anlamına bağlık kalmadan kullanım amacına ve bizim anlayışımız göre değişiklik yapmak şart.
Tekrar fikirlere teşekkür ediyorum.
BU DIL KONUSUNA COK TAKILMAMAK GEREKIYOR... NEDEN ?
>>> BU SADECE TUEKIYE VE TURKCEYE AIT BIR PEOBLEM DEĞIL. FRANSA, ALMANYA, CIN, JAPON DA " BUNA NE DESEK" SORUSU ILE MESGUL.
DAHA KOLAY ACIKLAYACAK BIR KELIME YOKSA UGRASMAYIP DIREK KULLANIYORLAR. MESELA BIZIM IHRAC ETTIGIMIZ YOGURT KELIMESI GIBI.
VEYA ARAPCADAN ITHAL EDILEN ALGEBRA GIBI..
NEZAMAN LOKAL BIR KELIMEDE ISRAR EDEBILIRSINIZ
>>> YUNANLILAR GIBI ORTADOGU MEDENIYETLERINDEN AŞIRIP KOPYALAYIP, BEN BUNU YAPTIM DIYE YUTTURACAGINIZ BIR ESKI CAG AVRUPANIZ VARSA
OZAMAN LOKAL KELIMELERDE ISRAR EDEBILIRSINIZ.
>>> KENDI KESFETTIGINIZ BIRSEYI SADECE KENDI TOPLUMUNUZ KULLANSIN FAYDALANSIN ISTERSENIZ
OZAMAN LOKAL KELIMELERDE ISRAR EDEBILIRSINIZ...
GUNUMUZDE YENI SEYLER GENELDE BIR KAC KELIMENIN KISALTILMASI VEYA BAS HARFLERINDEN OLUSTURULDUGU ICIN, KONUYA YABANCI OLAN HERKESIN KELIMEYE YABANCILIGI GENELDE AYNI YANİ... ;)
HER AMERIKALI "ALU" DENILINCE " ARITHMETIC LOGIC UNIT" ANLAMIYOR! :D
Herkese bol muhabbetler
Turkcemiz konusmak ve konusulani yaziya dokmek icin cok guzel ve bu amacla bolca kelimemiz var. Teknik konularda dili kullanirken de konusmak icin kullandigimiz kelimeleri kullaniyoruz.
Fakat yabanci dillerde olaylari tarif eden kelimeler icat etmisler.
Mesela Serendipity, wanderlust en uc ornekler.
Latency, Fork, Phishing...
Turkcelestirme sorunu gercekten buyuk sorun.
Adamlar makine yapmis ustune 2x16 LCD koymuslar.
Tum olaylari yada hatalari 32 karakterde kullaniciya anlatabiliyorlar.
Makineyi Turkce moduna aliyorsun haydaaa yazan mesaji okudugunda ne demek istiyor bu yaaa diyorsun.
Sebep?
Cunku kelime sayimiz yetersiz oldugu icin ayni mesajin turkce karsiligini yazmak icin 32 karakter alan yeterli olmuyor. Yapilan da sacma sapan anlamsiz bir mesaj oluyor okuyan bir bok anlamiyor.
Wanderlust, gercek anlami "Seyahat etme ve yeni yerler keşfetme isteği" iken gezme istegi olarak cevrilirse kelimenin anlamindaki detay kayboluyor.
Ayni sekilde serendipity "tesadüfen veya beklenmedik bir şekilde ortaya çıkan, genellikle hoş ve faydalı bir durum veya keşiftir".
Bu kelime "sans eseri" olarak cevrilirse gene kelimenin sihrini bozuyoruz.
Alıntı yapılan: z - 19 Mart 2025, 12:15:46Makineyi Turkce moduna aliyorsun haydaaa yazan mesaji okudugunda ne demek istiyor bu yaaa diyorsun.
Seneler önce.. İnternete ODTÜ'nin sunucusunu telefonla arayarak bağlanıyoruz. Hızımız da 2400 baud...
Yazılım bulmak için en iyi kaynak da FTP sunucuları. Ftp sunucularında bir "pub" dizini vardı, diğer dizinler bunun altında yer alırdı. Ee serde radyo amatörlüğü var ya, radyo amatörleri için hazırlanmış yazılımlar "HAM" dizini altında bulunduğu için bu dizinin altında arardık işimize yarayacak yazılımı. Yani pub/ham. Bir internet şirketi de de o yıllarda "online" çeviri işine başlamış. Bir gün ftp sunucusunda iken şeytan dürttü, dur şu sayfayı bir Türkçeye tercüme ettireyim dedim. Karşıma şöyle bir dizin yapısı çıktı:
...
/birahane/jambon/...
E
pub birahane demek
ham da domuz pastırması -yani bacon-..
Zavallı makine tercüme sistemi nereden bilsin Amerikanyalı biraderlerimiz amatör telsizciler için HAM derler...
Çevrilecek kelimenin kullanma yeri ve amacı bilinmediğinde böyle garabetlerle karşılaşmak mümkün.
Sizin bahsettiğiniz "Türkçe modundaki gariplik" bence buradan kaynaklanıyor. İşte bütün bu sebeplerle sözlün anlamını bildiğim kelimeler için farklı görüşlere ihtiyaç duydum.
Dediginizde haklisiniz. Fakat konu-Ingilizce-Turkce uclusunun ucune de hakim olsaniz dahi karakter sinirlamasi varsa bu zorluk hep cikiyor.
En az karakterle en cok anlatimda Cince ve Japonca acik ara onde gidiyormus.
Eger amaciniz kucuk bir ekranda cikacak metin cevirisi ise dedigim zorlugu yasayacaksiniz.
Yok bir cihazin kullanim kitapcigini gene kitapcik olarak cevireceksiniz o zaman bire bir tercumeden kesinlikle kacinmalisiniz.
Ingilizce anlatilan ifadenin karsiligini en guzel sekilde Turkceye nasil donustururum amaciniz olmali. Ingilizce metindeki kelimelerin Turkce metin icinde karsiligini yerlestirmeye calismayin.
ALU, HAM gibi kisaltmalar tabiki sozlukle cevirme de sacma durumlar olusturur.
Kisaltma ile olusturulan HAM kelimesi elbette teknikle/konuyla hic alakasi olmayan birisi icin domuz eti ile ilgili bir urunu cagristirabilir. Ayni durum public kelimesine benzeyen pub icin de gecerli.
Harakatsiz yazilmis Arapca metnin konuya hakim olmayanlarca tercume edildigini dusunsenize. (?)
Harekesiz arapça metni okumak ve anlamak için kelimeleri ezbere biliyor olmak gerekiyormuş. Arap olmayanlar bu yüzden kolay ve doğru okuyamıyor