Op ampın kullanılma mantığı?

[OG]

Ben şemayı görmemişim,

R3 pozitif geri besleme
R2/R5 ile sağlanan düğüme sınırlanmış geri besleme yapıyor.
R3 aynı zamanda bir histerezis değeri elde etmiş olur.

- girişinden gelen değer + girişinde mevcut olan değerin altına düşerse çıkış Hızla +12V a doğru sıçrar.
Tersinde de tersi,

R3 ile sağlanan histerezis + ile - giriş değerlerinin eşit veya çok yakın olduğu durumlarda çıkışın kararsız olarak titreşmesini önler.

[z]

Opampın çıkışı Vo, girişleri Vi+ ve Vi- ise

Vo=K*[(Vi+) -(Vi-)] dir. Burada K opampın açık çevrim kazancı.

Opamp hiç bir şeyi sıfırlamaya çalışmıyor.

Opamp ancak, negatif geri besleme yaptığımız takdirde kontrol altına alınabiliyor. Çünkü K dediğimiz katsayı 100 Bin hatta daha fazla. Buradaki negatif geribesleme illaki - giriş, kullanmayı gerektirmiyor.

+ Girişe, çıkıştan yapılacak 180 derece faz farklı bir geribesleme ile de opampı kontrol altına alabiliriz.

[OG]

sıfırlamaya çalışmıyor.

Sınırlama demek istedin sanıyorum hocam, opampın kendisi sınırlamaz, açık çevrim kazancı kadar çarpar atar, sınırlamayı biz yapacağız.

+ Girişe, çıkıştan yapılacak 180 derece faz farklı bir geribesleme ile de opampı kontrol altına alabiliriz.

Bu da negatif geri besleme demektir zaten. + uca verilmesi farkettirmez.

[z]

Sayın @OG'nin söylediği doğrudur, bir opamp iki giriş ucunu aynı voltaj seviyesinde tutmaya çalışır. Burada negatif geribesleme olup olmaması birşeyi değiştirmez. Opamp iki ucu arasındaki empendans teorik olarak sonsuzdur, pratikte çok yüksek değerlerdedir, bu nedenle iki uç arasında bir bağlantı yapıldığında bir akım akmaz, elektronik devrelerde iki nokta arasında bir bağlantı yapılmadığında bir akım akmaması, bu iki noktanın aynı gerilim seviyesinde olduğunu gösterir. Bunu en güzel örnekleyen opamp devresi gerilim izleyici (voltage follower) devresidir. Bu devrede opamp çıkışı - girişe bağlanarak kazancı bir birim olan bir kuvvetlendirici elde edilir. Sonrasında opamp + ucuna ne değerde bir gerilim bağlanırsa opamp çıkışı da bu gerilim seviyesini takip eder. Yani opamp + ve - uçları aynı seviyede tutulmaya çalışılır. Aşağıdaki linkteki animasyonları izlerseniz daha iyi anlayacaksınız.

http://talkingelectronics.com/projects/OP-AMP/OP-AMP-1.html

Opampın bacaklarına bir şeyler bağladınızmı dediğiniz olur. Opampın denklemini verdim. O denkleme bakıp dediklerinizi bir daha düşünün. Siz opampı değil, opamplı devreyi tarif ediyorsunuz. Mesela örneğinizde birim kazançlı devreden bahsettiniz.


mesaj birleştirme:: 17 Ocak 2013, 13:49:51

...Sınırlama demek istedin sanıyorum hocam, opampın kendisi sınırlamaz, açık çevrim kazancı kadar çarpar atar, sınırlamayı biz yapacağız....

Yok sıfırlama dedim. Negatif geri besleme ile kontrol altına alınmış opamp iki giriş arasındaki farkı sıfır yapmaya çalışır.
Çünkü bu opampın değil negatif geribeslemenin yaptığı bir iş.   

[polleme]

Sayın @Z, evet ben devreden bahsediyorum, haklısınız. Devreden bahsettim, çünkü bir opampın bir devreye bağlanmadan kullanıldığı durum neredeyse yok gibi.

[z]

Elbette opampı devreye bağlayacaksın da...

Yukarıdaki şemada opamp hiç bir şeyi sıfırlamaya yada sınırlamaya çalışmaz. Demek istediğim üstüne bastırdığım konu negatif geri besleme. Negatif geri besleme. Negatif geri besleme.

[OG]

Bu devre açık çevrim kazancıyla çalışan bir karşılaştırıcı, yanlızca R3 ile histerezis etkisi verilmiş.

O anlamda @z'nin söylediğinden farklı bir şey söylenemez.

Ve aslında aynı şeyleri söylüyoruz da bizimki biraz eksik tarif olmuş.

Üstlerde söylediğim "2 girişi eşitlemeye çalışır" sözünü detaylandıralım,

Diğer sınırlandırılmış kapalı cevrimleri içeren bağlantılarda (tabii ki opampın kendisi değil, bağlandığı hallerde) devreyi analiz etmek isterken 2 girişi eşitlemeye çalıştığı şeklinde düşünülürse devrenin çalışması kolay anlaşılır.

[z]

Neden uzattığımı kısa bir fıkra anlatarak açıklayayım ve konuyu kendi adıma kapatayım.

Profesor, yeni tıp öğrencilerine ilk dersde anlatmaya başlamış.

Bizim meslekte detaylar çok önemlidir, ayrıca asla tiksinmemelisiniz demiş.

Bakın mesela deyip masadaki kadavranın kıçına parmağını sokup çıkarmış ardından da parmağını yalamış.
Ardından da haydi şimdi siz de bunu yapın demiş.

Tüm öğrenciler sırayla kadavranın kıçına parmağını sokup ardından da parmağını yalamışlar.

Tamam aferin tiksinmediniz ama bir şeye dikkat etmediniz ben başparmağımı sokup orta parmağımı yaladım demiş.

Sonuç olarak opamp adı üstünde operational amplifier.  Bir şeyleri sınırlamak, sıfırlamak gibi görevi yok. Tek yaptığı, girişleri arasındaki farkı kuvvetlendirmek.

Edit: Cevabım pollemeyeydi.

[polleme]

Sayın @z, söylediklerinizde katılmadığım hiçbirşey yok, çok şey de öğrendim. Ama bu konuda ilk yazarken amacım olayın bu denli teorisine girmek değil, bu konuyu açan ve belli ki bu konuda çok tecrübeli olmayan arkadaşımıza basitçe devrenin çalışma mantığını anlatmaktı. O nedenle geribesleme ve diğer detaylardan hiç bahsetmedim. Bu devre, (nasıl çalıştığına dair detayları bir kenara bırakırsak) temelde + ucuna uygulanan bir referansa bağlı olarak - ucuna gelen voltaj seviyesini dikkate alıp çıkışına uyarı gönderen ve böylece bir röleyi tetikleyen bir devredir. Konuyu açan arkadaşımızın bu konuda çok daha detay bilgilerle konuya hakim olmasının daha zor olacağını düşünmüştüm. İleride o da bu tür detaylara girecektir.

Güzel bir paylaşım oldu diye düşünüyorum, katkıda bulunan tüm arkadaşlara teşekkür ediyorum. Konu benim açımdan da kapanmıştır.

Selamlar.