Ana frekansın tam katı olmayan harmonikler mümkün mü?

[Zoroaster]

Ana frekansın tam katı olmayan harmonikler mümkün mü?

Bir elektrik devresinde yada bir müzik aletinde ana frekansın tam katı olmayan harmonik üretilmesi mümkün mü?

[ErsinErce]

x Hz rezonansa sahip bir devreye y Hz verilmesi gibi olur sanırım

[Mr_YAMYAM]

Bir müzik aletinde harmonik üretilmesi sözkonusu değildir.
Müzik aletinin temel frekansından başka bir çok frekans üretilir. Bu frekansların genlikleri ve fazları farklı bile olsa hepsi fundamantel olarak ele alınır.

[Zoroaster]

Müzik aletinin kendisi zaten harmonik kaynağı.

Harmonik içermeyen çalgı sadece sinüs ton osilatörü ile yapılabilir o da sevimsiz bir ses olur.

[ipek]

Polifonik,Attack,Decay,Sustain,Release ,Reverbe,Vibrato,Bender,bunlar olmadanda Frédéric Chopin gayet net dinlenilebiliyordu..

Kuba'da elektrikler konserde gidince yerel sanatçılar enstrümanlarıyla görevini ifa edip,halkı çoşturdular,elektronikte biyere kadar,öyle herşeye bulaşmasın..

[Mr_YAMYAM]

Müzik aletinin kendisi zaten harmonik kaynağı.

Harmonik içermeyen çalgı sadece sinüs ton osilatörü ile yapılabilir o da sevimsiz bir ses olur.

Zaten yanılgı da burada.
O seslerin harmonik mi yoksa o saza ilişkin ARMONİ mi bilinmez genellikle 
Harmonik kelimesini açıklarken nedense fundamantel frekansa bağlı olarak 2. 3. 4. gibi değerleri sözkonusu eden kişiler, bir sazdaki 1KHz lik frekansların bile nasıl oluştuğuna anlam veremezler..
Halbuki o sazın LA notasına dokunsak elde edeceğimiz temel frekans 440Hz civarı olacaktı sanırım.
LA sesi 440 Hz civarı üretiliyorsa tüm harmonikleri toplasak bile 1KHz lik fundamantel frekansa ulaşamayacağız.
Öyleyse o sazdaki 1KHz lik frekanslar nereden geliyor acaba 

[Zoroaster]

Müzik aletlerini birbirinden ayıran en temel özellik harmoniklerdir.

Örneğin Piyanoda da La 440, flütte  de La 440  440Hz dir.

Bunların kulakta ayrı etkide bulunmasının sebebi harmoniklerdir.

Armoni birden fazla telin birlikte titreşmesi ile olur o ayrı bir şey.

http://www.cncdesigner.com/wordpress/?p=1966

[Zoroaster]

Evet ana bileşenin tam katı olmayan harmonikler olabiliyormuş ve bunlara inharmonic deniyormuş.

Müzik aletlerinden cymbals, tam-tam ve chimes bunlara örnekmiş.

https://en.wikipedia.org/wiki/Inharmonicity

İyi de ana tonun tam katı olmayan harmonikler nasıl oluşur?

https://en.wikipedia.org/wiki/Stretched_tuning

[Mr_YAMYAM]

Hocam aslında o seslere bilindik anlamda harmonik denilmiyor.
Harmonik kavramı fundamantel frekans dışında istenmeyen salınımlar demektir. Fundamatel frekansın katları olarak oluşmaktadırlar. Vericilerde veya bazı yükselteçlerde sıklıkla duymaktayız.
Bir yükselteçte yan kanal bastırması iyi değil, frekans spectrumu çok geniş ise ve D sınıfı gibi bir sınıfta çalıştırılıyorsa teorik olarak sonsuz harmonik içerirler.
Müzikteki harmonik kavramı esasen HARMONY ya da ARMONY olarak ele alınmaktadır. Harmonik olarak teleffuz edilse de esasen bu yanlıştır. Çünkü o enstrumandaki duyulan tüm sesler HARMONY veya ARMONY olarak adlandırılmalıdır. (Ben böyle öğrendim)

Bir müzik aleti sesi oluşltururken harmonisel zenginlik için farklı şekillerde üretilirler.
Bir bağlamanın telleri 0.20mm kesitli olabilir. Bu tellere dokunduğumuzda bu teller belli şekilde titreşmektedirler.
Ama bu titreşim bağlamanın gövdesini de farklı frekanslar bölgesinde farklı genliklerde titreştirdikleri için o sazın (Bağlamanın) TINISI ortaya çıkar. Yani o sazın SES RENGİ.
Aynı özelliklerdeki 0.20mm lik teli farklı bir bağlamaya (Örnek dut ağacından yapılmış) takarsak çok farklı bir ses elde ederiz.
Çünkü dut ağacından yapılmış bağlama daha farklı titreşim özelliğine sahiptir.

Her iki bağlamanın LA notasının temel frekansları aynıdır. Aradaki fark HARMONY yani diğer kısımlarının titreşmelerinin farklarından ortaya çıkmaktadır.

Bir sazın fundamantel ses frekansı ne olursa olsun 2 inci 4 üncü ya da 12 inci gibi farklı harmoniklerde (Buradaki harmonik fundamantel frekansın katları anlamındadır) farklı titreşebilir ve bu harmoniklerden biri ya da birkaçı fundamantel frekansın genliğinden bile fazla olabilir.

[Zoroaster]

İşte sesin rengi dediğimiz olay harmoniclerden kaynaklanıyor.

Aşağıdaki iddiamı denemedim. Ama cevabı bu deneyde yatıyor.

"Sazın 1 teli hariç diğerlerini sök. Mesela LA 440 vurduğunda diğer teller olmadığı için artık armony olamaz. Fakat sazın komple yapısından kaynaklı harmonikler oluşur ve scopla incelendiğinde saf sinüs 440Hz oluşmaz."

Eğer saf sinüs elde ediyorsan demekki yanlış biliyorum.

[Mr_YAMYAM]

"Sazın 1 teli hariç diğerlerini sök. Mesela LA 440 vurduğunda diğer teller olmadığı için artık armony olamaz. Fakat sazın komple yapısından kaynaklı harmonikler oluşur ve scopla incelendiğinde saf sinüs 440Hz oluşmaz."

Eğer saf sinüs elde ediyorsan demekki yanlış biliyorum.

Öyle değil.
Tek bir teli uygun şekilde bir metal sopa üzerine ger. Metal öyle bir şey olsun ki asla titreşmesin (Teorik olarak)
Diyelim ki bu telin uzunluğu doğrultusunda elde edilecek ses 440Hz LA sesi olsun (Fundamantel)
Telin titreşimini aynen kayda alabilirsek telin çok farklı frekanslarda da titreştiğini ölçebiliriz. Yani bu telin titreşmesi sadece 440Hz frekansında olmaz. Daha birçok frekanslarda da titreşecektir.
Bu söylediğime elektro bağlama örnek teşkil edebilir. (Diğer kısımlar etken olsa da elektro tarafından sadece telin titreşimleri algılanır)
İşte bu telin farklı frekanslarda titreşmesi tamamen FUNDAMANTEL olarak ele alınmaktadır. Yani elde edilen tüm frekanslar fundamantaldir. Çünkü tel titreşirken bilindik anlamda harmonik üretmez. Hangi frekanslarda titreşiyorsa tüm frekanslar temeldir.
Teldeki bu titreşimler sazın diğer kısımlarını da titreştirirler. Ancak asla her bölgeyi temel frekans olan 440Hz te üst genlikte titreştiremezler. Esasen titreştirmeye çalışırlarsa da genliği çok farklı olacakları için ..;
Bazı bölgeler bass seslerin ağırlığında daha fazla titreştirilirler.
Bir bağlamanın DÖŞ dediğimiz ön kısmı genellikle bass bölgesi ila fundamantel arasındaki frekanslarda yoğun olarak titreşir.
Tellerin kendileri ve sap kısmı temel frekans bölgesi doğrultusunda ve bazı HARMONİK bölgelerde (Fundamantel frekansın katlarınca) daha fazla titreşir.
Sazın Döşü bass ağırlıklı titreştiği için telde bulunan bass bölgelerinde daha yüksek seviyede titreşmektedir. Bu sebepledir ki DİVAN SAZI denilen bass sesli sazların döşü ve dolayısı ile cüssesi daha büyükçedir. Bass olgusunu yükseltmek için ise BAM teli denilen teller kullanılmaktadır.
Bam telleri de bir bağlamada bulunduğu grubun titreşimine birleştirildiği için (AKORT) aynı temel frekansta titreşmektedirler. Yani 440Hz.
Evet bam telleri de LA sesi yani 440Hz temel frekansta titreşiyorsa (Çalınan nota gereği) 0.20mm lik tel ile aynı özelliklere sahip olması gerekmez miydi?
İşte aradaki ince nüans.
Bam teli de temel frekans olan 440Hz te titreşirken aynı zamanda bass bölgelerinde de titreşirler. Bam telleri daha güçlü ve fiziksel olarak daha fazla titreştirme özelliğine sahip olduğu için sazın döşünü alçak frekans bölgelerinde daha yoğun olarak titreştirirler.
Böylece temel notamız olan 440Hz LA sesini farklı frekansların farklı yoğunlukları (GENLİKLERİ) ile elde etmiş oluruz.
İşte tüm bunlar bilindik HARMONİK kavramı ile bağdaşmaz. Harmonik kavramı istenmeyen bileşenler olarak adlandırılırlar.
Elbette ki bir sazda da harmonik kavramı bulunur. Bu kavram fundamantel frekansın katlarına denk gelen titreşimlerin frekansıdır.
Örneğimizde verirsek.
LA sesi 440Hz Fundamantel.
880Hz La sesi 2. harmonik.
1760Hz La sesi 4. harmonik.
Gibi.
Bu örneğimizde verdiğimiz frekanslardan herhangi birisi fundamantel frekansın genliğinden fazla bile olabilmektedir.
Dikkat edilirse bu harmonikler sadece fundamantel frekansın katları şeklindedir ve teknikte HARMONİK olarak adlandırılır. Ancak bilindik anlamda istenmeyen frekanslar (Harmonik) değildirler.

[superconductor]

@Zoroaster tek tel olsada birsürü harmonic içerir. Gitarınız olduğunu hatırlıyorum. Gitarın la teline vurun duyacağınız ses içinde 440 hz olacak bu telin tam boy uzunluğunun sağladığı ses. Şimdi parmağınızı 12. Perdeye getirip tele dokunun. Perdeye basmayın sadece dokunun. Tele vurduğunuz an kısa süre içinde 440 hz sönümlenecek ama 880hz ve sonrasını duyacaksınız. Bu nokta 880 hz için hareketsiz bir noktaydı çünkü. Şimdi aynı şeyi 24. Perdede yapın. Bu sefer 880 hz i de sönümlediniz ve 1760 hz ve sonrası kaldı. Aynı şeyi 3 ile 4. Perdeler arasında deneyin harmonik olmayan frekanslar üretiecek ama bunların ömrü çok kısa.

[Zoroaster]

Radyo vericilerinde harmonik istenmez o ayrı bir konu. Müzikte bir notada harmonik olmazsa olmaz.



http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/hbase/Music/clarw.html

Yukarıdaki dalga şekli klarnete ait. (Bir notaya)

Bu dalga şeklinin sinüsten farklı olması harmonik bileşenlerin eseri.

Yukarıdaki dalganın içerdiği harmonikler de zaten grafikte mevcut.

Rezonans boşluğuna sahip saz vs çalgılarda gövde, bazı frekansları diğerinden daha çok yükseltsin diye yapılır.

Bu da bazı harmoniklerin zayıflamasına neden olurken bazı harmoniklerin güçlenmesine neden olur sonuçta sesin rengi değişir.

Harmonic sinyal jenaratörü için program.

https://www.dropbox.com/s/likqqjlawaizgwj/Harmonics.exe?dl=0

[Mr_YAMYAM]

Hocam aynı şeylerden bahsediyoruz galiba.
Bir müzik aleti ben deyim binlerce, siz deyin milyonlarca frekans üretir.
Elde etmek istediğimiz notanın belirlenmesi ve belli frekansın fundamanteli için belli seviyede yükseltilmesi gereklidir.
Örnek verdiğimiz LA sesi gibi.
La sesi sadece 440Hz demek değildir. 440Hz en yüksek genliğe sahip frekanstır. Diğer frekanslar da vardır ve çok farklı genlikler içerir.
Örnek :
20Hz 22Hz 24Hz 35Hz 45Hz 450Hz 4.5KHz 5.5KHz 6.1KHz 7.3KHz 12.3KHz ve daha sayamadığımız milyonlarcası.
Sizin bahsetmiş olduğunuz şey bu milyonlarca frekansın içerisinde bulunan ve fundamantel frekansın 2.-4.-6 veya (n kadar) harmoniğe tekabül eden frekanslardır.
Zaten konu başlığı bu meselenin anlaşılmasıyla açıklığa kavuşacaktır.
Yukarda saymış olduğum frekanslardan bazıları fundamantel frekansın katlarına tekabbül edebilir ya da enstrumanın özelliğine göre hiç denecek kadar harmonik içermeyebilir. Yani temel frekansın katlarına tekabbül etmeyebilir.
Örnek vermiş olduğunuz linkte bazı enstrumanların birçok harmonik ürettiği belirtilmiştir. Bu demek değildir ki bir frekans elde edip te bunun harmoniklerini alet üretiyor. HAYIR.
Aletin üretmiş olduğu binlerce frekansların içerisinde HARMONİKSEL değerlere (2.-4.-6 veya n kadar) tekabbül eden frekansların çok olduğu belirtilmiştir.

N uzunluğunda K kalınlığında bir tel boyutları belirlenirse belli frekans bölgesinde daha yoğun titreşmesi sağlanır.  Telin uzunluğu değiştirilirse uzunluğa bağlı olarak temel frekans ta değişecektir. Aynı zamanda diğer içerdiği frekansların genlikleri de değişecektir.
440Hz te 3dbA şiddetinde titreşim sesi çıkartıyorsa bu değer 3KHz te 1dbA ya da X kadar olabilmektedir.
Hiç nota basılmayan bir flüt FIŞŞŞ gibi bir ses çıkartır.
Temel olarak incelediğimizde duyulabilir (BEYAZ GÜRÜLTÜ) demek olup tüm frekanslar hemen hemen eşdeğer seviyede üretilir. Eğer flütün belli bir notasını aktif edersek o notanın ağırlık frekansı en yüksek genlikte üretilir. Bu üretilen frekanslar içerisinde hala binlerce milyonlarca frekans bulunur ama ağırlık bizim belirlemiş olduğumuz frekansın genliğidir.

Konunun anlaşılabilmesi için.
Bir gitar çalarak kaliteli bir şekilde kaydediniz.
Bu kaydınızı kaliteli bir sistemde dinleyiniz.
Gitarın sesi ile kaydedip dinlediğiniz sesin bire bir aynısı olduğunu varsayalım.
Sonra dinleme cihazınıza bir EQUALIZER bağlayarak,
Önce 30Hz bölgesini 20db kadar artırıp azaltınız.
Sonra diğer frekans bölgelerini azaltıp artırınız. Eğer mümkünse dar bandlı ve çok kanallı bir EQ olsun.
Gitarın orijinal sesinin değiştiğini farkedeceksiniz.
Sadece 2.-3.-4. (n) gibi harmoniklerden oluşan bir müzik aletinde ara frekansların olmaması veya çakışmaması gereklidir.

[sinus]

Telin öz frekansı üretim esnasında nasıl belirlenir?